Elazığ ili insanoğlunun var oluşundan bu güne her daim yerleşkelere ve yaşam alanlarına mekân olmuştur. Birçok medeniyet bu topraklarda hüküm sürmüş, yaşamlarını idame ettirmişlerdir. Tabi bu durumun en temel sebeplerinden biri Elazığ ilinin etrafını çevreleyen Fırat nehridir. Binyıllardır Fırat nehri insanoğluna medeniyet, bereket, kültür ve hayat sunmuştur. Tarihsel süreç içerisinde Elazığ ilinde hüküm sürmüş medeniyetlerden en önemlilerinden biri ise Urartulardır. Urartular doğuda Van ilinde mevcut olan başkentleri Tuşpa’dan, batıdaki en son sınırı olan Baskil ilçesine bağlı Habibuşağı köyüne kadar sınırlarını oluşturmuşlardır. Yani Urartular Fırat’ın öteki tarafına, nehrin batısına geçememişlerdir. Urartular o dönemki adıyla Alzi (Elazığ) şehrinde Palu- Harput ve Baskil ilçelerinde varlıklarını daha yoğun hissettirmişlerdir. Harput mahallemizde, Palu ve Baskil ilçelerimizde birçok eserleri günümüze kadar ulaşmıştır.
Bu tarihi eserlerden bazıları bölgenin geçmişi, tarihi ve yaşamı hakkında önemli kanıtlar sunmaktadır. Yazımızda sizlere Baskil ilçesine bağlı Habibuşağı köyünde yer alan Urartulara ait 3000 yıllık tarihi İzol kitabesinden bahsedeceğim. İzol kitabesi Urartular döneminde bölgedeki bir kaya üzerine yazılmıştır. Boyut ve ebat olarak Palu ilçesinde yer alan Urartu kitabesi ile büyük benzerlikler göstermektedir. Bu tarihi kitabe kazanılan bir savaş sonrasında zaferin anısına yapılmıştır. O dönem ki adıyla Alzi olan Elâzığ şehri ve Asur ülkesi vilayeti olan Melitia (Malatya) arasındaki bu savaş birçok arkeoloji ve tarih kitabında yer almaktadır. Bölgemizin tarihsel süreç içerisinde yaşanan en önemli savaşlarından biridir. Alzi ve Melitia arasındaki yaşanan uzun mücadelelerin ardından bu büyük savaşı Alzi, yani Urartular kazanmıştır. Kazanılan zaferin ardından ise Urartu kralı II. Sarduri o dönem inandıkları tanrı Haldi’ye şükür maiyetinde tarihi İzol kitabesini yaptırmıştır. Baskil ilçesi Fırat nehri kenarında bulunan bu tarihi kitabede yer alan tarihi dizeler arkeolog Prof. Dr. Kemalettin Köroğlu tarafından çevrilmiştir. İşte tarihi kitabede yazılan ve sonradan çevirisi yapılan ifadeler şu şekildedir.
"Tanrı Haldi ilerledi, onun silahları öldürücüdür. Savaşın yaşandığı gün Fırat suyu eşsiz ve pürüzsüzdü. Melitialılar’ın kralı Hilaruada, Alzi kralı Sarduri'nin önünde baş eğdi. Tanrı Haldi güçlüdür, Haldi'nin silahları güçlüdür.
Urartu kitabesindeki bu tarihi ifadeler bölge tarihi açısından oldukça büyük önem arz etmektedir. Tabi bizler köşe yazımızı kaleme alırken şehrimizin ve bölgemizin tarihi hakkında bilgi edinmek amacıyla yazımızı gerçekleştirdik aradan geçen 3000 yıla rağmen iki kardeş şehir eski adlarıyla Alzi ve Melitia yeni adlarıyla Elâzığ ve Malatya arasında bazen spordan kaynaklı tatlı çekişmeler yaşanmaktadır. Tabi bizler her daim söylediğimiz gibi iki şehrimizde bir elmanın iki yarısıdır. Yazımızın sonunda hem Elazığlı hem de Malatyalı hemşerilerimize selam ve sevgilerimizi gönderiyoruz.
