Akaryakıtta vergi kayıp ve kaçağını önlemek amacı ile Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) getiriliyor. Sistem akaryakıt piyasasında rekabet eşitliğinin sağlanması ve kayıt dışı ekonomi ile mücadele edilmesi amacıyla akaryakıt istasyonlarında akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihazlara taşıt plaka bilgilerinin elle girişini önleyerek otomatik olarak aktarılmasını sağlayacak.
1 Ocak 2025 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan kanun uyarınca, vergi mükellefi olan ve akaryakıt harcamalarını gider olarak gösteren tüm ticari araç sahipleri için bu sistem zorunlu tutulmuştur. Bu kapsamda söz konusu mükelleflere ait yaklaşık 8 milyon taşıtın “Taşıt Tanıma Birimi” (TTB) zorunluluğuna tabi olacağı bildiriliyor. Sistem sayesinde, ilk etapta 8 milyon, daha sonrakilerle birlikte toplam 20 milyon dolayında taşıtın akaryakıt giderlerinin elektronik olarak kontrol edilmesi ve yılda en az 15 milyar liralık kayıt dışılığın önüne geçileceği açıklanıyor. (*)
Mevcuttaki bireysel araçlar için TTB taktırma yükümlülüğü bulunmuyor. Ancak UTTS kapsamında yükümlü kılınmamış bireysel taşıt sahipleri sistemden isteğe bağlı şekilde faydalanabilecekler 01 Temmuz 2025’ten itibaren trafiğe çıkacak sıfır araçlara ise bu araçları piyasaya sürenler veya ithalatçıları ile imalatçıları tarafından TTB taktırılması gerekiyor. Böylece trafiğe ilk defa kaydedilen sıfır kilometre bireysel taşıtlar 01.07.2025 tarihinden itibaren kayıt ve tescil işlemini takip eden bir ay içerisinde TTB’ne geçecekler. Bu taşıtların TTB işlemlerini alıcılar değil, taşıt üreticileri ya da ithalatçıları üstlenecekler.
7 Aralık 2024 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan tebliğ ile Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’ndeki süreler uzatıldı. Buna göre, sistem kapsamındaki taşıt sahipleri ile akaryakıt istasyonu işletmecilerine 31 Aralık 2024 tarihine kadar sisteme kaydolma, taşıtlarına ve istasyonlara gerekli donanımları taktırma zorunluluğuna ilişkin süreler değiştirildi. Tebliğ ile sisteme kayıt tarihi 31 Ocak 2025 olarak yenilenirken, 31 Aralık 2024 tarihine kadar sisteme kaydolanların donanım fiyatları değişmeyecek. Bu yılsonuna kadar kayıt yaptıranlar 2.172 lira, ek sürede yani 31 Ocak 2025’e kadar kayıt yaptıracakların ise 3.097 lira kayıt bedeli ödeyecekleri açıklandı.
Son tarih olan 31 Ocak 2025’e kadar kayıt yaptırmayan taşıt sahipleri ve işletmeler, yakıt harcamalarını gider olarak gösteremeyecekleri gibi cezai yaptırımlarla da karşı karşıya gelecekler. Akaryakıt istasyonlarında taşıt plakalarının elle girilmesini sonlandıracak ve akaryakıt satışlarında yaşanan vergi kayıplarının önlenmesini sağlayacak kayıt dışılığın önüne geçecek bu sistemin uygulamada vatandaşlara özellikle maddi bir yük getirmesi tartışma ve eleştiri konusu oldu. Halka ve akaryakıt bayilerine 80-90 milyar dolayında bir mali yükün geleceği belirtiliyor. Bu mali yükün en aza indirilmesi veya tamamen kaldırılması doğru bir çözüm olacaktır.
Kaynakça
(*) aa.com.tr
