Türk yapımı televizyon dizileri 1990’larda hızlı bir gelişim göstermiş, ilk olarak Balkanlar ve Arap ülkelerine gerçekleştirilen ihracat, ilerleyen zaman içerisinde önemli bir dış pazar oluşturmuştur. Gelinen bu süreçte, ABD, Avrupa ülkeleri, Güney (Latin) Amerika ülkeleri, Çin, Rusya, Güney Kore, Pakistan ve diğer ülkelerden ciddi talepler gelmeye başlamıştır. Kısa sürede hızlı büyüyen ve uluslararası bir boyut kazanan Türk dizileri hem ulusal televizyon kanallarının en fazla izlenen ve hem de ihraç edilen yapımları haline gelmiştir. Türkiye, dizi ihracatında kısa sürede büyüyerek dizi ihracatı açısından şu anda dünyada Amerika Birleşik Devletleri’nden sonra ikinci sırada yer almıştır.
Günümüzde Türk dizilerinin, Fransa, Japonya, Uruguay, Endonezya, Latin Amerika ve Türki Cumhuriyetlerine kadar dünyada 140’dan fazla ülkede gösterime sokulduğu, 500 milyon üzerinde izleyiciye ulaştığı belirtilmektedir. Önceki yıllarda pazar Orta Doğu iken, son yıllarda yerini Latin Amerika ülkelerine bırakmıştır. Türkiye’nin yıllık dizi ihracatı, 11 yıl önce 1 milyon bile değilken, şimdilerde 350 katına çıkmış ve 350 milyon dolara ulaşmıştır. Bu rakamın 2024’te 500 milyon doları aşması beklenmektedir. (1)
Dizi ihracatı, döviz geliri sağlamanın yanı sıra Türkiye’nin tarihi ve kültürel zenginliğinin tanıtımında da önemli bir rol oynamaktadır. Türk dizileri aracılığıyla ülkemizin güzellikleri ve turistik değeri dünyaya tanıtılmaktadır. Bu nedenle dizi ihracatı, Türkiye’nin turizmi açısından da önemli rol oynamaktadır. Özellikle İstanbul izleyicilerin ziyaret etme arzusunu artırmaktadır. Son yıllarda İstanbul’a gelen turist sayısındaki artışın önemli bir nedeninin diziler olduğunu gözlemlenmiştir. 2023 yılında en çok turist gelen şehirler arasında İstanbul’un birinci sırada yer aldığı açıklanmaktadır. Yapılan bir araştırmaya göre, son yıllarda Balkan ve Orta Doğu ülkelerinden gelen turist sayısındaki artışın önemli bir bölümü dizilerden kaynaklanmıştır.
Uzmanlar Türk dizilerinin yurt dışında başarılı olmalarının nedeninin senaryolarının güçlü olmasından kaynaklandığını dile getirmekteler. Oyuncuların güçlü performansı ve yapım kalitesi, tarihi ve doğal zenginliklerin yer aldığı mekanlar ile hikayelerin özgün ve inandırıcı olmasının yanı sıra, etkileyici kostümlerin kullanılması ve orijinal müziklerle desteklenmesi gibi etkenler dizilerimizi cazip ve çekici hale getiriyor.
Veri firması olan Parrot Analytics’in araştırmasına göre, 2020-2023 yılları arasında Türk dizilerine olan küresel talep yüzde 184 arttı. 2023 yılında yeni Türk dizilerinin en büyük ithalatçısı İspanya, Suudi Arabistan ve Mısır oldu. (2)
Televizyon veri firması Glance’e göre ise 2023’ün ilk yarısında İspanya’da en popüler üç yapım, Türk dizileri oldu.
The Economist’te göre eşsiz ve doyumsuz manzaralar, lüks kostümler, akıcı, inandırıcı ve heyecanlı oyunlar Türk dizilerine ilgiyi artırıyor. Bu ilgi ile yurtdışı satışların yakında milyarlara ulaşacağını tahmin ediyoruz.
Kaynakça:
(1) Business Diplomacy
(2) The Economist
