Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na ait bütçe görüşmeleri sırasında; ülkemizde 2023 yılı itibariyle sosyal yardımlardan yararlandırılan hane sayısının 4 milyon 400 bin, kişi sayısının ise 17 milyon 600 bine ulaştığı açıklandı. Sosyal yardımlardan yararlandırılan toplam 4.4 milyon haneden 3.3 milyonunun “düzenli sosyal yardımlar” kapsamında olduğu bildirildi.
Sadece Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın “yoksulluk ile mücadele” için 2023 yılı ödenek miktarı 91.5 milyar lira olarak belirlendi. Önümüzdeki yıl, yani 2024 yılı ile ilgili olarak da 205.8 milyar lira hedef konuldu. Diğer kamu kurumları ve belediyelerin yaptığı sosyal yardımlar da dikkate alındığında toplamda nüfusun yüzde 21’inin sosyal yardımlarla geçindiğini görüyoruz.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından tek seferlik, belli aralıklarla ya da yıllık olarak yapılan çeşitli sosyal yardımlar bulunmaktadır. Altı farklı proje halinde ihtiyaç sahiplerine sunulan sosyal yardım paketleri şu içeriktedir.
1. Aile yardımları,
2. Eşi vefat etmiş kadınlara yönelik yardımlar,
3. Muhtaç asker ailelerine yönelik yardımlar,
4. Eğitim yardımları,
5. Yaşlı ve engellilere yönelik olarak yapılan yardımlar
6. Sağlık yardımları
Bu yardımlar 300 TL’den 2.400 TL’ye kadar olan bir desteği kapsamaktadır. Bunun dışında, yabancı uyruklu kişilere yönelik yapılan yardımlar da bulunmaktadır. Bu sosyal yardımların yanı sıra 2022 sayılı kanunla bir kısım vatandaşlarımız sürekli aylık almaktadırlar. Bunların kapsamı ise şu şekildedir.
- Yaşlı aylığı : 2348,30 TL
- Yüzde 70 engelli aylığı : 2.811,86 TL
- Yüzde 49-69 arası engelli aylığı : 1.874,58 TL
- 18 yaş altı engelli yakını aylığı : 1.874,58 TL
- Evde bakım aylığı : 5.097,96 TL
Günümüzde toplam nüfusumuzun 15 yaş üzeri çalışabilir 65.5 milyon vatandaşımızın; kayıt dışı dahil 31.6 milyonu çalışmakta, 3.1 işsizle birlikte 34.8 milyon kişi toplam iş gücümüzü oluşturmaktadır. Bunun dışında 15 milyon kişi emekli aylığı ile geçinirken, 17.6 milyon vatandaşımız ise devletten sosyal yardım almaktadır. (*) Bu verilere baktığımızda, çalışabilir nüfusumuza göre, muhtaç durumda olanların oranının yüzde 27’e ulaştığını görmekteyiz. Bir başka deyişle ülkemizde çalışarak ve gelir elde ederek yaşamını sürdüremeyen insanların oranı neredeyse toplumun üçte birine ulaşmıştır. Yani toplumda yaklaşık her üç kişiden biri yoksul olarak yaşamaktadır. Son yıllarda yaşadığımız ekonomik sorunlar ülkemizde derin bir yoksulluk yarattı.
Bunun sonucu olarak her geçen gün sosyal yardım alanların sayısında ciddi artışlar yaşanmaya başladı. Ancak nüfusumuzun önemli bir kesimi için, istihdam yaratmak ve onları sosyal güvenlik sistemi içine almak yerine bu kesimi sosyal yardımlara muhtaç hale sokmanın doğru bir politika ve tercih olmadığı görüşündeyiz.
Kaynakça:
(*) Dr. Nedim Türkmen
