2022 yılı dünyada savaşla başladı ve isyanlarla sürdü. 24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile başlayan savaş hala devam ediyor ve ne zaman biteceği de belli değil. Pandemi, savaş, Çin-ABD gerilimi derken dünyanın en büyük ekonomileri enflasyon belası ile karşı karşıya kaldı. Amerika başta olmak üzere birçok ülke yüksek enflasyonu durdurmak için faiz artışına giderken T.C. Merkez Bankası faiz indirimini sürdürmeye devam etti.
Faiz indiriminde bu gelişmeler yaşanırken, bir önceki yıl yüzde 19’larda olan enflasyon yüzde 87’lere ulaştı. Yine bir önceki yıl dolar kuru 8,5 seviyesinde iken, şimdi 18,6 seviyesini gördü. Dolayısı ile Türk Lirası önemli ölçüde değer kaybetmiş oldu. Büyük hayallerin bağlandığı “kripto” piyasası büyük düşüş yaşadı. Tarihinin en ağır ekonomik kriziyle mücadele eden Sri Lanka borçları nedeniyle temerrüde düştü.
2022’de Dünyanın başına bela olan COVID-19 önemli bir gerileme gösterdiği için alınan önlemler dünyada büyük ölçüde kaldırıldı. Sadece Çin’de vaka sayılarının yeniden hızla artış göstermesi endişe yarattı.
İran’lı Mahsa Amini’nin Eylül 2022’de ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesi ile İran’da toplu protestolar başladı. Olaylar kadınların özgürlük arayışına dönüştü. Buna karşın hükümetin idam cezalarını dünya endişe ile izliyor. Benzer olaylar şimdi Afganistan’da yaşanıyor.
Bu yıl 27’ncisi düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi Mısır’da gerçekleştirildi. Yaklaşık 190 ülkeden çok sayıda katılımcının yer aldığı konferansta “İklim suçları için uluslararası mahkeme kurulması” gibi yeni ilerici adımlar atılması kararlaştırıldı. Bu bağlamda Manisa’nın kuş cenneti Marmara Gölünün kuruması nedeniyle Türkiye’nin ilk iklim davası açıldı.
Uzmanlar 500 yılın en kurak dönemine karşı uyarıda bulunuyor. Bu arada ülkemizin Avrupa’daki en kırılgan ülke olduğu açıklandı. Türkiye’nin ana su kaynaklarından biri olan “Büyük Menderes” nehrinin yüzde 50 oranında su azalması yaşadığı, Bitlis’in kuş cenneti Arin Gölü’nün kuruduğu duyuruldu.
Çevre sorunları dünyanın gündeminde ilk sıralarda yer alırken, Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Karadeniz’de en az 5 bin yunusun öldüğü açıklandı. Her yıl 19-23 milyon ton plastiğin denizlerimize karıştığı açıklandı. (*)
Yılın son aylarında Katar’da düzenlenen Dünya şampiyonasında heyecan zirve yaptı ve Arjantin dünya şampiyonu olarak kupaya sahip oldu. Yılın öne çıkan son olayı ise, İngiltere’de Kraliçe Elizabeth’in 8 Eylül’de hayatını kaybetmesi idi.
Sonuç olarak; 2022 yılında yaşadığımız olumsuzluklar yetmiyormuş gibi önümüzdeki 10 yılda nüfusu 8 milyarı geçen Dünyamızda kendi yediğini üreten, özellikle ekonomilerini düzelten, sorunlarını çözümleyen ülkeler ayakta kalabilecektir. Bu nedenle yeni dünya düzenine hazır olmalıyız.
Kaynakça:
(*) Yücel SÖNMEZ
