Araştırmacı yazar Yücel ÇAKMAK’la ‘Şehir Kulisi’ her hafta Elazığ’da gündemi belirliyor…
ŞEHİR KULİSİ
Değerli okuyucular…
İstanbul’da yaşayan bir Elazığlı olarak, memleket konusunda hasbihal edelim biraz…
Yüreğimizde hasret var, sevgi var.
Nasıl ki ‘23’ rakamını görünce heyecanlanıyorsak, güzel şivemizin lehçemizin bir kelimesini duyduğumuzda da aynı heyecanı yaşıyoruz.
Yine yıllar önce İstanbul’da yaşayan Elazığlı gençler senede bir defa çıkardıkları “Geleneksel Kürsü Başı Dergisi”yle bizim yaşadığımız hasretin aynısını hatta daha fazlasını yaşamışlar.
İşte o derginin 1974 Yılı’nda yayınlanmış sayısı elimde. Sararmış yaprakları büyük bir heyecanla tek tek çeviriyorum. Okuduğum her satırla bilgi dağarcığımı daha da genişletiyorum. Neler yazılmış neler?
Zaman zaman bunları sizlere aktaracağım.
Bugün sizlere ‘ik’leri aktaracağım.
Bizler belki pek dikkat etmemişiz ama 1974’te Tevfik Perkkaya ‘ik’leri görüp yazmış…
İşte Tevfik Perkkaya’nın ‘ik’leri…
Kaçik – Başörtüsü
Kutik – Köpek Yavrusu
Poççik – Kuyruk
Hırçik – Eski
Pırçik – Kılcalkök
Orcik – Sucuk
Porik – Perçem
Gotdik – Beddua deyimi
Potik – Küçük, Kısa
Kurik – Sıpa
Hırnik – Sümük
Mozik – Topaç
Kofik – Kurutulmuş biber ve patlıcan
Bızdilik – Sivri
Kortik – Çukur
Hırik – Eski ayakkabı
Guzzik – Kambur
Şorik – Salya
Ferik – Piliç
Kalik – Çocuk ayakkabısı
Kınik – İl yarasını burnundan geçiren
Ğığğılik – Tepe
Memik – Meme
Hoşirik – Sulu bir cilt hastalığı
Pufik – Şişkin yumuşak
Bubik – Tomurcuk
Zıllik – Kuru soğanın göbeği
Çırtik – Ufak bir parça
Kırtik – Kıkırdak
Kırpik – Kırpılmış
Çıpik – Bozuk gözlü
Hıştik – Arının iğnesi
Lamlik – Eski bıçak
Kozmik – İzbe yer
Cırik – Keçi yavrusu
Tapik – Uyuklamak
Kolik – Boynuzsuz keçi
Tevfik Perkkaya, yazısının sonunda aklına gelen ‘ik’ le biten kelimelerin bunlar olduğunu belirtip, hatırlayamadıklarını ise okuyucuların yazmasını istemiş.
Benim de aklıma gelenleri buranın devamına yazalım.
Çepik – Alkış
Cıncik – Yeni
Hımik – Genzinden konuşan
Bir de yöre isimlerimize bakalım.
Mornik – Çatalçeşme
Kesrik – Kızılay
Hırhırik – Gümüşkavak
Hüseynik – Ulukent
Pıncirik - Sakabaşı
Genefik - Korucu
Havik - Yolüstü
Kürdemlik - Cevizlidere
Etminik – Altınçevre
Vartinik – Kuşhane
Pirik – Balpınar
Pekinik – Oymaağaç
Hozik – Çatalharman
Şanik - Karaçavuş
Yöre isimleri ‘Ermenice’ olduğu için Türk isimleriyle değiştirilmiştir.
Ben dil bilimci değilim ama yöre isimleri ile “ik” eki alan kelimelerin ‘Ermenice’ ile arasında bir bağlantı var mı bilemem…
Bir de aklıma Dındik takıldı.
Aydınlatma aletimiz olan ayrıca Elazığ’ın ilk mizah dergisi ‘Dındik’in de ‘ik’i var.
