Kıymetli TURAN Gazetesi okurları, bu hafta yine sizlere Uluslararası Enerji Ajansı (IEA)’nın yıllık yayınladığı serilerden sekizincisi olan Dünya Enerji Yatırımı 2023 (WEI 2023) raporunda elektrikli araçlarla ilgili satış rekorlarının paylaşıldığı birkaç veriyi özetlemek istiyorum.
Küresel enerji krizi, 2022’de verimlilik, elektrifikasyon ve son kullanım harcamalarını artırdı, ancak verimlilik yatırımı 2023’te ters rüzgârlarla karşı karşıya kalacak gibi görünüyor. Küresel enerji krizi, 2022’de enerji verimliliği, elektrifikasyon ve son kullanım yenilenebilir enerji kaynaklarına yapılan yatırımı %16 artırdı ve WEI 2023 raporunda izlenen üç son kullanım sektörünün tamamında (binalar, ulaşım ve sanayi) yeni zirvelere ulaştı. Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki gaz kesintilerine, artan elektrik fiyatlarına ve yüksek enflasyona yanıt veren hükümet girişimleri nedeniyle bina sektörü yatırımda %11 büyüme kaydetti. Yükselen pazar ve gelişmekte olan ekonomiler yatırımda %19’luk bir artış gördü ve Çin, devam eden Covid-19 kilitlenmeleri ve emlak krizi nedeniyle enerji verimliliği yatırımında düşüş yaşayan tek ülke oldu. 2022’de ayrıca ısı pompası kurulumlarında çift haneli büyüme görüldü. Ulaşım sektörünün elektrifikasyonuna yapılan yatırım, 2022’de %60 arttı ve elektrikli araç satışları dünya çapında 10 milyon adedi geçerek rekor seviyelere ulaştı. Büyüme, düşük bir tabandan katlanarak büyüyen ekonomiler de dahil olmak üzere dünyanın her yerinden geldi. 2023’te bu eğilimin sürdürülmesi, artan model kullanılabilirliğine, şarj altyapısına yapılan yatırıma ve ön maliyetler içten yanmalı motor modellerine yaklaştıkça elektrikli araçlar için devlet teşviklerinin iyi yönetilen bir aşamalı olarak kaldırılmasına bağlı olacaktır.
WEI 2023 raporunda, enerji verimliliği, elektrifikasyon ve son kullanım yenilenebilir enerjilere yapılan toplam harcamaların 2023’te %4 oranında mütevazı bir büyüme göstereceği, elektrifikasyonun en dinamik sektör olmaya devam edeceğini ve verimlilik harcamalarının geride kalacağını tahmin edilmektedir.
Tedarik zinciri aksamaları, makroekonomik ve jeopolitik şoklar, yüksek emtia ve enerji fiyatları ve otomobil pazarındaki küresel daralma bağlamında bile elektrikli otomobil satışları 2022’de bir rekor daha gördü. Bataryalı elektrikli araçların ve fişli hibrit elektrikli araçların kayıtları, 2021’e göre %55’lik bir artışı temsil ederek 10 milyonu aştı. Bu 10 milyonluk rakam, tüm Avrupa Birliği’nde satılan toplam araba sayısından daha fazla (9,4 milyon araç) ve 2022’de Çin’de satılan sayının yarısı kadardır. Elektrikli otomobillerin toplam otomobil satışlarındaki oranı 2021’de %9’dan 2022’de %14’e yükseldi ve bu, Covid-19 pandemisinden önceki payının beş katından fazladır. Avrupa bu eğilimin bir örneğini sunuyor: 2022’de 2,7 milyon elektrikli araç satıldı, 2021’deki %15’lik artış, son yıllarda görülene kıyasla yıllık bazda daha yavaş büyümeyi temsil ediyor. Pandeminin neden olduğu tedarik zinciri kesintilerinin kuyruk ucu, yüksek enflasyon ve zayıflayan tüketici güveni ve Ukrayna'daki savaşın neden olduğu istikrarsızlık, Avrupa pazarı olgunlaştıkça yüksek büyüme oranlarını koruma zorluğunu artırdı. Bu duruma, tüketicileri en yüksek petrol fiyatlarından korumayı amaçlayan fosil yakıt sübvansiyonları, düşük emisyonlu bölgelerin uygulanmasındaki gecikmeler ve Avrupa 2035 ICE yasağı (Avrupa Birliği ülkeleri, 2035 yılından itibaren benzinli ve dizel motora sahip yeni otomobillerin satışını yasaklama girişimine onay verdi! Avrupa Birliği (AB) Konseyi, üye ülkelerin 2035 yılından itibaren otomobillere ve hafif ticari taşıtlara katı karbon emisyon standartları getirecek yasayı onayladıklarını açıkladı) konusundaki belirsizlik de rol oynamış olabilir. 2022’de Çin, 2021’e kıyasla elektrikli araç satışlarında %80 artışla 6,2 milyon araca ulaştı. Ülke, dünya çapındaki tüm yeni elektrikli otomobil tescillerinin neredeyse %60’ını oluşturuyor ve 2022’de ilk kez dünya yollarındaki tüm elektrikli otomobillerin %50’den fazlasına, toplamda 13,8 milyona sahipti. Bu etkileyici büyüme, erken benimseyenler için tutarlı politika desteğine ve başlangıçta 2020’de aşamalı olarak kaldırılması planlanan teşviklerin 2022’nin sonuna kadar uzatılmasına bağlanabilir. Ancak, merkezi hükümetin sona erdirme kararı alması nedeniyle satışlar Ocak 2023’te düştü. Şubat ayında bir miktar toparlanmadan önce elektrikli araç alımları için 10 yıllık bir ulusal sübvansiyon ile 2023’ün geri kalanında pazarı nasıl etkileyeceği belirsizliğini koruyor. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki satışlar, 2022’de 2021’e kıyasla %50 arttı ve 2019-2020’deki düşüşün ardından üst üste ikinci kez güçlü bir büyüme kaydetti. Genel olarak, model bulunabilirliği arttıkça ve teşvikler güçlü kaldığından, ülke elektrikli otomobil satışlarındaki küresel büyümenin %10’unu oluşturdu. Eğilimin 2023’te sürdürülmesi ve hatta hızlanması bekleniyor, büyük ölçüde düzenleyici bir destekle destekleniyor. Örneğin, Enflasyon Azaltma Yasası satın alma sübvansiyonlarını yurt içinde üretilen araçlara bağladığından, birkaç elektrikli otomobil üreticisi Kuzey Amerika elektrikli otomobil tedarik zincirlerine 28 milyar ABD doları yatırım yapmayı planladığını duyurdu.
Yukarıda açıklanan üç bölge (Avrupa Birliği, Çin ve Amerika Birleşik Devletleri), dünya çapındaki yeni elektrikli otomobil satışlarının %95’inden fazlasını temsil ediyor. Düşük bir tabandan, 2022 ayrıca dünyanın diğer bazı bölgelerinde, özellikle Hindistan gibi ülkelerde satışların üçe katlandığı Asya’da ve 2021’de sıfıra yakın olan satışların 2022’de 7.000 adede çıktığı Vietnam'da satışların arttığını gördü. 2023 için dört katına çıkması bekleniyor. Elektrikli otomobillerin gelişmekte olan ekonomilere sahip ülkelerin pazarlarına girişi, daha düşük ödeme gücünden ve uygun fiyatlı elektrikli otomobil modellerinin sınırlı mevcudiyetinden kaynaklanan zorluklarla karşı karşıya çünkü birçoğu SUV’ler gibi üst düzey tüketicilere yönelik. İki ve üç tekerlekli araçlar gibi daha küçük elektrikli motosiklet modelleri bu ülkelerde nispeten daha başarılı. Finansman tarafında, devlet kapsamlı sübvansiyonları azalma eğiliminde olduğundan, elektrikli otomobilin benimsenmesini teşvik etmek için yeni tür finansal ürünler tasarlanıyor. Örneğin, Avustralya’da 10 yıla kadar geri ödeme vadeli faizsiz krediler mevcuttur. Fransa’daki düşük gelirli haneler, elektrikli otomobil’lere geçmek isterlerse 2023’ten başlayarak iki yıllık bir deneme süresi boyunca faizsiz kredilere erişebilecekler. Kanada Altyapı Bankası, 2022’den bu yana sıfır emisyonlu otobüslerin satın alınması için düşük veya sıfır faizli krediler sunuyor ve geri ödemeler, daha düşük işletme maliyetlerinden elde edilen tasarruflardan kaynaklanıyor. Ek olarak, Slovenya, Eco Fund programı aracılığıyla bir elektrikli araç satın almakla ilgilenen kişiler için sübvansiyonlu krediler sunmaktadır. Son yıllarda ilk kez bir pil paketinin ortalama fiyatı, 2022’de yaklaşık %2 oranında arttı ve bu, artan emtia fiyatlarının yanı sıra daha geniş bir çip ve malzeme kıtlığı eğilimini yansıtıyor. Ancak, lityum fiyatlarının gevşemesi ve pil üreticilerinin yatırım harcamalarının yüksek seviyelerde kalması ve 2022’nin son çeyreğinde 9 milyar ABD dolarına yaklaşması ile bu eğilim 2023’ün başlarında tersine dönüyor gibi görünüyordu. Devam eden talep büyümesi ve hükümetler tarafından sunulan teşviklere yanıt olarak kademeli olarak tüketiciden şarj altyapısına ve pil üretimine geçen şirketler, 2022 yılında yeni pil üretim kapasitesine rekor yatırım yaparak kullanılabilir kapasiteyi 2021 yılına göre %60 artırarak 1,6 TWh’ye yaklaştırdı. Tüm duyurular gerçekleşirse, 2025 yılına kadar 2,5 TWh yeni kapasite mevcut olabilir ve 2030 yılına kadar toplam 6,8 TWh kapasite devreye alınabilir.
2022’de seçilen otomobil üreticilerinin satılan araç sayısı ve kâr marjı aşağıdaki şekilde, küresel elektrikli araç satışları ve pazar payı ile elektrikli araç satın alımları için harcama değerleri ise ikinci şekilde verilmiştir.
Esen kalınız…
