Bakanlığın bütçe teklifine göre kırmızı et üretimi 2026’da ancak 2023’teki düzeye ulaşabilecek. İthalata dayalı politikaları önümüzdeki yıllarda da sürecek. Tarım Yazarı Kutlu, “2030’a kadar ithalat devam edecek” dedi.
Tarım ve Orman Bakanlığı’na ilişkin 2025 bütçe teklifi, kırmızı et üretiminde yaşanan krizin de itirafı oldu. Bakanlığın bütçe teklifinde 2024 başı için kırmızı et üretiminde beklenen yüzde 5,5'lik düşüşün yıl sonunda yüzde 14,38 olacağı tahmin edildi.
Kırmızı et üretiminin yıllarca toparlanamayacağı bakanlığın beklentilerine yansıdı. Bakanlık gelecek yıl kırmızı et üretiminin 2 milyon 41 bin ton olmasını bekliyor.
Bakanlığın bütçe teklifine göre kırmızı et üretimi 2026 yılında ancak 2023 yılındaki düzeye ulaşabilecek, ithalata dayalı tarım ve hayvancılık politikaları önümüzdeki yıllarda da sürecek.
EN AZ ALTI YIL DAHA KRİZ
Tarım yazarı Gazi Kutlu, 2010'dan bu yana devam eden kırmızı et üretim krizinin, en az altı yıl daha süreceğine vurgu yaptı.
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın 2024-2028 Stratejik Planı’na göre 2023 yılı için kırmızı et üretiminin 1 milyon 830 bin ton olarak öngörüldüğünü hatırlatan Kutlu, “TÜİK verilerine göre 2 milyon 384 bin ton üretim gerçekleşti ve aradaki fark canlı hayvan ve et ithalatı ile kapatıldı. 2024'te kırmızı et üretimi bakanlık tarafından 1 milyon 730 bin ton olarak tahmin edilirken 2025 Bütçe Gerekçesi’nde bu yıl kırmızı et üretim miktarının 2 milyon 41 bin ton olması bekleniyor” ifadelerini kullandı.
Canlı hayvan ve kırmızı et ithalat rakamlarına da değinen Kutlu, “Bu yıl içinde 600 bin canlı hayvan ithal edilmesi planlanırken şu ana kadar 254 bin büyükbaş, 15 bin küçükbaş hayvan ile 58 bin ton kırmızı et ithalatı gerçekleştirildi” diyerek son 22 yılda 6,9 milyon büyükbaş, 3,2 milyon küçükbaş ve 395 bin ton kırmızı et ithalatı için toplamda 11 milyar 670 milyon dolar ödeme yapıldığını açıkladı.
“Bu denli yüksek ithalat ve harcamaya rağmen, ne et üretiminde ciddi bir artış sağlandı ne de et fiyatları düştü” ifadelerini kullanan Kutlu, “Stratejik Plan ile Cumhurbaşkanlığı’nın 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Gerekçesi karşılaştırıldığında, 2028'e kadar canlı hayvan ve et ithalatının devam edeceği öngörülüyor. Her iki kurumun tahminleri arasında ciddi farklar bulunmakta. 2025, 2026 ve 2027 yıllarında, her yıl ortalama 600 bin ton kırmızı et üretim farkı olduğu görülüyor. Bu açık, ithalatla kapatılacak ve 2028 yılında da durum değişmeyecek gibi gözüküyor” dedi.
İTHALAT SÜRECEK
Öte yandan, Türkiye’nin iç nüfusu artarken turist ve sığınmacıların et tüketimine olan talebi artırmasının, et üretiminin daha da yetersiz kalmasına yol açacağını belirten Kutlu, “Besici ve tüketicinin, en az 2030 yılına kadar canlı hayvan ve et ithalatının süreceğini bilmesi gerekiyor” dedi.
İthalat yoluyla et fiyatları baskılanmaya çalışılsa da besicilerin üretime devam edip etmeyeceğinin belirsiz olduğuna vurgu yapan Kutlu, “Tüketiciler ise ithal ete rağmen ucuz etle buluşamazken et üretimindeki bu durağanlık, gelecek yıllarda daha büyük sorunların kapıda olduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı.
