Fındıktan buğdaya, tütünden çaya, üzümden ayçiçeğine, kayısıdan kuru fasulyeye kadar tüm üreticiler zor günler geçiriyor. Üretim maliyetlerinin altında belirlenen alım fiyatları nedeniyle emeklerinin karşılığını alamayan çiftçiler, artan kaygılarıyla peşi sıra eylemler düzenlemeye başladı. Şeker pancarı da bu sorunlu süreçten nasibini aldı. Hasat dönemi zorluklarla başlarken, üreticiler Türk Şeker’in rafine şeker fiyatında yaptığı yüzde 14,06’lık indirimi tüm üreticiler gibi Elazığlı üreticilerde endişeyle karşılıyor.
Tarım yazarı Gazi Kutlu, alım fiyatlarının açıklanmasına kısa bir süre kala Türk Şeker’in Kars, Yozgat ve Susurluk Şeker Fabrikaları’na bağlı Bursa Kestel deposundan yaptığı şeker satışının iki temel nedeni olabileceğine dikkat çekti. İlk olarak, fabrikaların hasat öncesi depolarını boşaltma çabası içinde olduğunu belirten Kutlu, ikinci olarak şeker fiyatlarını düşürerek şeker pancarı alım fiyatlarının daha düşük açıklanmasının önünü açmanın hedeflendiğini vurguladı.
TÜİK tahminlerine göre bu yıl pancar üretiminin yüzde 2,1 oranında azalarak 23 milyon ton olması bekleniyor. Alım fiyatlarının kritik önemde olduğunu vurgulayan Kutlu, “TÜİK’e göre, Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında pancar satış fiyatları bir önceki yıla göre yüzde 28 oranında artış gösterdi. Ancak, en son açıklanan tarımsal girdi fiyat endeksi, üretim maliyetlerinin aynı dönemde yüzde 42 arttığını ortaya koyuyor. Eğer hasat zamanı açıklanacak fiyatlar bu maliyetleri karşılamazsa, son iki yılda artış göstererek ortalama 23 milyon tona ulaşan şeker pancarı üretimi, gelecek yıl 20 milyon tonun altına düşebilir” dedi.
Ülkedeki şeker pancarı alanının yüzde 31,14’ü Konya’da, yüzde 5,71’i Yozgat’ta ve yüzde 5,58’i Eskişehir’de yer alıyor, Elazığ’da önemli bir şeker pancarı üretim noktası. Şeker pancarı tarımındaki girdi maliyetlerinin aşırı yüksek olduğunu vurgulayan Kutlu, “Ne yazık ki, diğer birçok tarımsal ürün gibi şeker pancarı alım fiyatlarının da düşük seviyelerde kalması bekleniyor. Bu öngörü, TÜİK’in verileriyle de net bir şekilde ortaya çıkıyor. Üretimin devamı isteniyorsa, pancar üreticilerine uygun fiyat verilmesi gerekiyor. Şeker, hem insan sağlığı hem de üretim açısından stratejik bir üründür” ifadelerini kullandı.
KOTADAN ÖZELLEŞTİRMEYE…
- 2001’deki Şeker Kanunu’yla üretim kotaya bağlandı.
- 2008’de Türk Şeker özelleştirme kapsamına alındı.
- 2018’de devletin elinde 15 şeker fabrikası kaldı.
- Pancar şekeri üretiminin yüzde 35,5’i bu fabrikalarda gerçekleştiriliyor.
ÇİFTÇİYE KOTA, ŞİRKETLERE TEŞVİK
- 2024 için belirlenen toplam A kotası şeker üretimi: 2 milyon 910 bin ton.
- Pancar şekeri kotası: 2 milyon 837 bin 250 ton. Bu kotanın 1 milyon 13 bin tonu Türk Şeker’e ait.
- Kayseri Şeker’in 469 bin 530 ton, Konya Şeker’in 457 bin 280 ton kotası bulunuyor.
- Ülke genelindeki 5 nişasta bazlı şeker üreticisine verilen kota ise 72 bin 750 ton.