Harput'un Fatihi Belek Gazi, Gakkoların gönlünde yer edinirken, Elazığ ise O'nu hakkettiği bir şekilde sahiplenmiyor. İsmi sadece bir okula verilen Belek Gazi'nin isminin yeni bir yerleşim yerine verilmesi arzulanıyor…
Battalgazi Malatya’da, Osman Gazi Bursa’da merkez ilçeye ismi verilirken Harput fatihi Belek Gazi’nin ismi dev heykelinin bulunduğu küçük bir parka verilmesi şaşkınlıkla karşılandı.
Halk arasında Balak Gazi diye anılan Belek Gazi’nin tam adı Nûrü’d Devle Belek bin Behram Bin Artuk’tur. Selçuklu Sultanı Alparslan’ın Malazgirt savaşındaki ünlü komutanlarından Artuk Bey’in torunudur. Doğum tarihi bilinmemektedir. Harput’un girişindeki Balak Gazi Parkı’nın üst tarafında yer alan Balak Gazi heykeli, İslam ve Türk tarihine kahramanlıklarıyla damga vurmuş, büyük komutan Belek Gazi’ye aittir.
Belek Gazi heykeli, 1965 yılında bu büyük ve saygıdeğer komutanın aziz hatırasına ithafen, heykeltraş Nurettin Orhan’a yaptırılmıştır. Haçlı ordularıyla yaptığı savaşlarda gösterdiği kahramanlıklar ve cesareti nedeniyle yaşadığı dönemde, İslam dünyası için çok önemli bir ünvân olan Nûrü’d Devle (Devletin Nuru) ünvanı verilmiştir. Bu büyük Türkmen Komutanın ismi ise heykelin bulunduğu alana yani parka verilmiştir.
Öte yandan birçok İl’de o ilin fatihi olan kişiler ya ilçeler ya da mahallelere isimleri verilmiştir. Battalgazi Malatya’da Osman Gazi’de Bursa’da merkez ilçeye isimleri verilmiştir.
Bu konu hakkında görüşlerini aldığımız Sivil Toplum Örgüt Temsilcileri ve kamuoyunun önde gelen isimleri, ‘Belek Gazi’ gibi tarihi bir değere sahip çıkılması için isimlerinin yaşatılmasını istediler.
BELEK GAZİ
Harput ve yöresini 1115 yılında Çubukoğulları’ndan alarak Artukoğulları dönemini başlatmıştır. Belek Gazi, Harput’un en önemli simgelerinden olup, Belek Gazi adı Harput ile özdeşleşmiştir. 1122 yılında Urfa Kontu Josselin'i, Birecik senyörü Galeran ve 1123'te onu kurtarmaya gelen Kudüs Kralı Baudouin'i ve şövalyelerini esir ederek zincire vurdu ve hepsini Harput kalesinde hapsetti.
Büyük Selçuk Sultanı tarafından "Müslüman Orduları Başkumandanı" tayin edildi. Kendisine "Gazi" unvanı verildi. 1124 yılında Suriye'de, Membiç Kalesi’nin kuşatması esnasında kaleden atılan bir okla şehit düşmüştür. Halep'te bulunan Hz. İbrahim Makamı'nın yanına defnedilmiştir.
Büyük tarihçi Prof. Mükremin Halil Yinanç diyor ki: ‘’Balak bütün ömrünü gaza ve cihad içinde geçirmiş, ülkesinde emsalsiz bir sükûn ve asayiş temin etmiş, adalet ve kanunu hâkim kılmış, dindar ve mütevazi bir emir idi. Ölümü, Müslümanlık ve Türklük için hakiki bir ziya ve musibet olmuş ve mağlup olmaya başlayan Haçlıların yeniden kalkınmalarına sebebiyet vermiştir. Haçlılar böyle korkunç ve galip bir düşmandan kurtuldukları için çok sevinmişlerdir. Balak, yalnız Suriye tarihinde değil, Anadolu tarihinin seyir ve cereyanı üzerinde de tesir icra etmiştir.’’
KAMUOYUNUN GÖRÜŞLERİ…
Ankara Elazığ Kültür Derneği Başkanı Mehmet ERGÜN; ‘’Harput Fatih’i Belek Gazi’nin ismi bir mahalleye verilmesi bizim yani Ankara Elazığ Kültür Derneği olarak da mutlu eder. Elâzığ Belediyesi ve yetkili organların bu konuda destek olacağına inancım tamdır. Biz Ankara Elazığ Kültür Derneği olarak yıllar önce Belek Gazi çizgi romanını yaptık ve baskıya verdik. Yapılan bu eseri Elâzığ’daki hemen hemen tüm okullara yeteri derecede gönderdik çocuklarımızın bilgi sahibi olmaları için. Selamlar.”
İstanbul Cevizli Elazığlılar Kültür ve Yardımlaşma Derneği Ömer İÇMELİ; ‘’Doğru düşünmüşsünüz. İllerin tanıtımı Kahramanları veya meydanlar ile tanınır. Harput Fatihi olan bir şahsiyet Elazığ için önemli değerleri öne çıkarttıkça şehir de öne çıkar ama bakış açısı ve ufuk çok önemli. Uyarmakta fayda var.”
Gazeteci-Yazar Bedrettin KELEŞTİMUR; “Belek Gazi'nin yaşadığı dönem önemlidir Malazgirt Zaferinden sonra 1096 tarihinde haçlı seferleri başlayacaktır. Belek Gazi, haçlı seferlerine karşı büyük zaferler kazanacak Kudüs Kralı ve Urfa kontunu esir alarak Harput zindanlarına atacaktır. Mezarı, Suriye’de kritik bir konuma sahip olan MENBİC'tedir. Gazze ile ilk hafızalara Selahattin Eyyubi, Kılıçaslan ile birlikte Belek Gazi gelir. Belek Gazı, haçlılara karşı Erzurum’dan Halep’e kadar uzanan bir set/ duvar oluşturmuştur. Depremden sonra oluşturulan "Güney Kent" mahallesi Belek Gazi Mahallesi olabilir. Aynı konuyu ben de işlerim. F.Ü. ARTUKLU DÖNEMİ SEMPOZYUMU yapılmıştı. Bu sempozyumda Elazığ Valiliğine de bir yazı yazılmış. Bu yazı da Belek Gazı, Fahrettin Karaaslan isimlerinin yaşatılması için gerekli çabanın gösterilmesi istenmişti. Hatırlarsın bu dönemde “milli sinema” gündeme gelmiş Belek Gazi'nin Hayatı TRT'de dizi film haline getirilmesi istenmişti. Bu konularda da çalışmalar yapılabilir.”
EFTUD (Elazığ-Harput Folklor Turizm Derneği) Başkanı Ziyaddin AKGÜNEŞ; ‘’Tabii ki çok doğru. Mesela Depremden sonra ilimizde birçok yeni yerleşim yerleri oluştu. Bunlar Yemişlik, Güney kent, Holpenk, buralardan birinin ismi neden Belek Gazi Mahallesi olmasın. Bu konudaki bütün girişimleri destekleriz. Hatta Güneykent’in ismi değiştirilebilir.
Ankara Elazığ Kültür ve Tanıtım Vakfı Başkanı Mehmet ÇAĞLAR; “Belek Gazi, gerekli önem ve değeri görmüyor. Değer verilmeyişini Elazığ için bir eksiklik olduğunu düşünüyorum. Geç kalınmış bir olaydır. Bu ismi bir mahalleye veya bir meydana vererek sembolleştirebiliriz. Bu yönde bulunulacak bir girişimi her zaman destekleriz.”
Harput-Der Başkanı Kazım ATICI; “Belek Gazi, Selçukluların Harput, Dersim, Halep ve Genç emiri olan, Türkmen komutan. Bugün dahi adı hâla ilimizde sık sık anılarak yad edilen, dönemin Harput Emir'i ve Türk Orduları Başkumandanı. Harput Türkmenlerinin, Gakgoların atası Belek Gazi isminin ilimizde yaşatılması gelecek nesillere aktarılması büyük önem arz etmektedir. Geçmişini bilmeyenlerin geleceğe güvenle bakamayacağı gerçeğiyle bu müstesna şahsiyetlerin isimlerini yaşatmak amacıyla büyük bir mahalleye veya adlarına yakışacak alanlara verilmesinin çok anlamlı olacağı gerçeğiyle yetkililerimizin harekete geçmesini bekliyoruz.”