Ucuz protein kaynağı olan yumurta, zam yağmuruna tutuldu. Kuş gribiyle düşen üretim ve artan ihracatın etkisiyle fiyatlar zirveye tırmandı. Uzmanlara göre yumurta artık lüks bir gıda.
Dar gelirlinin sofralardaki en temel protein kaynaklarından biri olan yumurta, son aylarda rekor seviyelerde zamlandı. Geçmişte ihracat engelleri ve yem fiyatlarındaki artışlarla gündeme gelen yumurta sektörü, bu yıl da kuş gribi vakaları ve artan maliyetler nedeniyle krizde.
Amerika’da kuş gribi nedeniyle yaşanan üretim açığı, Türkiye’ye yönelik ihracat talebini artırınca iç piyasada arz daraldı. Üretici maliyetleri ise her geçen gün yükseliyor. Tüm bu gelişmeler, dar gelirli yurttaşın yumurtaya ulaşmasını zorlaştırdı.
İhracatı sınırlamak için 25 Şubat’tan itibaren kilo başına 50 sent fon uygulanmasına rağmen fiyat artışı durdurulamadı. Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre Mart ayında yumurta fiyatları yüzde 8,6 arttı; son dokuz aylık artış oranı ise yüzde 122’ye ulaştı. Türkiye Ziraat Odaları Birliği’ne (TZOB) göre bu artış yüzde 140’ı buldu ve ortalama yumurta fiyatı 7,25 TL’ye, 30’lu paket fiyatı ise 218 TL’ye çıktı.
TÜİK verilerine göre Ocak ayında yumurta üretimi, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 10,1 oranında azaldı. Son üç aylık dönemde ise toplam üretim 5,5 milyar adetten 5 milyara düştü. Üretici fiyatları yüzde 114 artarak 5,05 TL’ye yükseldi.
GİRDİ MALİYETLERİ DIŞA BAĞIMLI
Yumurta üretiminin en temel girdileri olan mısır ve soya fasulyesi, büyük oranda yurt dışından tedarik ediliyor. Dövize endeksli yem fiyatları son dönemde yüzde 21 oranında arttı. Üreticiler, maliyet baskısı nedeniyle zor günler geçiriyor.
“YUMURTA ARTIK LÜKS BİR GIDA”
Tarım yazarı Gazi Kutlu, Türkiye’nin yumurta üretiminde dünya sıralamasında 10’uncu, tüketimde ise 69’uncu sırada olduğunu hatırlatarak, “Yumurta üretiminde yaşanan azalma ve ABD’ye artan ihracat, piyasada arz eksikliğine neden oldu. Bu da fiyatları hızla yükseltti” dedi.
Kutlu, önümüzdeki süreçte de artışın devam edeceğini vurgulayarak, “Elektrik zamları, iç tüketimdeki artış ve turizm sezonunun başlamasıyla birlikte yumurta fiyatlarının 10 TL’ye ulaşması muhtemel. Yumurta artık kahvaltının değil, lüks tüketimin bir parçası haline geldi” değerlendirmesinde bulundu.
Kutlu son olarak, “Hayvansal üretimde yaşanan sıkıntılar ve plansız politikalar, vatandaşın proteine ulaşmasını imkânsız kılıyor. Bu gidişle menemenin içindeki yumurta bile tartışma konusu olacak” dedi.