Günümüzde hak etmediği halde göç sorunu yaşamasına karşılık Malatya, Erzincan, Tunceli illerine komşu olma özelliğinin yanı sıra tarım ve kültür değerleriyle göz kamaştıran Ağın'ın 70 yıl öncesi için tarihten bir pencere açıyoruz...
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NDE 4 MART 1954’TE AĞIN GELİŞMESİ…
TBMM'de 4 Mart 1954 Perşembe günü kabul edilen 6324 sayılı kanunla ilçe merkezi statüsüne kavuşan Ağın, bu tarihte Elazığ'ın 7. ilçesi olmuştu. Başvekâlet Muamelât Umum Müdürlüğü'nün 8 Şubat 1954 tarih ve 71/2271 sayılı yazısı ile TBMM'ye sunulan kanun teklifinde zabıtlara geçen ‘’Esbabı Mucibe Lahiyası’’da Ağın'ı şöyle tarif etmişti:
‘’Elâzığ Vilâyetinin Keban Kazası halen 47 köyü ve Merkez Nahiyesi hariç 1 Nahiye, 14.364 nüfusu ve bu kazaya bağlı Ağın Nahiyesi ise halen bir kasaba, 19 köyü, 1945 Nüfus Sayımına göre de 7.066 nüfusu ihtiva etmekte ve yüzölçüsü ise 304 km.2 bulmaktadır. Bu nahiye Miran Çayı ve Fırat Nehri ile çevrili olmakla beraber bağlı bulunduğu kaza merkezine 15-41 km. mesafede olup, aradaki sınır olan Fırat Nehri Keban Kazasından bu nahiyeyi ayırmış bulunmakta ve bu suretle coğrafi bir hususiyet taşımaktadır. Burada kış, sert geçmekte ve arazi umumiyetle arızalı bulunmaktadır. Bu nahiyeye bağlı köylerin kaza ile kışın ekseri zamanlarda irtibatı kesilmektedir. Keban Kazası ile iktisadi hiçbir ilgileri olmayıp ancak resmî işleri yönünden Keban Merkezine arızalı yollardan gidip gelme vatandaşların zaman kaybına mal olmaktadır. Nahiye etrafını çevreleyen 19 köyün iktisadi münasebetleri tamamen Ağın Kasabası iledir.
Ağın Kasabası gün geçtikçe gelişmekte ve genişlemekte olup bu nahiyede nahiye müdüründen başka sulh hâkimi, nüfus memuru, doktoru, sağlık memuru, PTT teşkilâtı, Ortaokulu, 2 ilkokulu, 6 camii, çok eskiden beri kurulmuş belediye teşkilâtı, muntazam çarşı ve pazarı bulunmakla beraber burası kaza haline getirildiği takdirde Hükümet dairelerini istiab edecek ve memur ailelerini barındırabilecek durumda binalara sahiptir. Halk zeki, çalışkan yüzde 95 okur yazar olmakla beraber halen 231 kişi yüksek ve meslek okulu mezunu yetiştirmiş olması da bu nahiyenin kültür bakımından da ilerilik gösteren bir nahiye olduğunun bariz delilidir.
Halihazır vaziyeti yukarıda izah edilen Ağın nahiyesinin idari, içtimai, iktisadi ve kültürel bakımlardan kaza haline getirilmesi yerinde görülmüş olduğundan ilişik (1) sayılı cetvelde adları yazılı 19 köyü ve 7.066 nüfusu ihtiva etmek ve AĞIN adıyla anılmak üzere kaza kurulması uygun görüldüğünden ilişik kanun lâyihası da bu maksatla hazırlanmıştır.’’
1 MART'TAN 7 HAZİRAN'A…
Ağın'ı 19 köyü ile ilçe merkezi statüsüne kavuşturan 4 Mart 1954 tarih ve 6324 sayılı kanun TBMM'de görüşülürken ‘’kanunun meriyete ait maddesinde neşri tarihinden itibaren yürürlüğe gireceği tasrih edilmiş ise de, mebus seçimlerinin Mayıs 1954'te yapılması bakımından bu tarihe kadar seçim kurullarının teşekkül edememesi ihtimaline binaen bu mahzuru önlemek için kanunun 1 Haziran 1954 tarihinden itibaren meriyete girmesi’’ kabul edilmiş ve böylece kanunun yürürlük tarihi 1 Haziran 1954 olarak belirlenmişti. 4 Mart 1954 tarih ve 6324 sayılı kanunun 1 Haziran 1954'te yürürlüğe girmesiyle de ilçe örgütü için başlatılmış olan çalışmalar resmiyet kazanmış, 7 Haziran 1954 Pazartesi günü ise Ağın'da tarihe geçen coşkulu bir tören gerçekleşmişti.
TURAN GAZETESİ 8 HAZİRAN 1954’DE ‘’AĞIN BUCAĞIMIZ KAZA OLDU’’ MANŞETİYLE DUYURDU…
7 Haziran 1954 Pazartesi günü Ağın'da gerçekleşen töreni 8 Haziran 1954 Salı günü okuyucularına aktaran Gazeteniz TURAN yine tarihe önemli bir belge bırakmıştı. Turan Gazetesi’nin 8 Haziran 1954’de yaptığı haberde şu ifadeler yer almıştı; ‘’Valimiz Hıfzı Ege dün samimi tezahüratla kurdeleyi kesti. Elazığ'ın Keban İlçesine bağlı meşhur Ağın Nahiyemiz son alınan kararla Kaza olmuştur. Dün bu vesile ile Kaza merkezinde çok samimi bir törenle bu hadise kutlanmıştır. Ağın Merkezi bütün baştan başa bayrak ve dallarla süslenmiş durumda idi. Elazığ il merkezinden giden kalabalık bir heyet de törende hazır bulunmuştur. Başta sayın Valimiz Hıfzı Ege olduğu halde daire müdürleri, Demokrat Parti erkanı, gazeteciler törende hazır bulunmuşlardır. Törene Ağın Belediye Reisi Bay Ekrem bir hitabede bulunmuştur. Belediye Reisi bu konuşmasında Ağın'ın 100 senelik bir dileğinin bugün tahakkuk sahasına girdiğini tebaruz ettirerek iktidara şükranlarını ve minnettarlarını belirtmiştir. Bay Hıfzı Ege hayırlı olması temennisi ile Hükümet Konağı önünde kurdeleyi kesmiş ve Kaza Merkezini hizmete koymuştur. Kurbanlar kesilmiş ve milli oyunlar oynanmış, akşama kadar sevinçle bu kutlu gün tesit edilmiştir.’’
‘’AĞIN'A DEYİŞ’’
Ağın, yeşil Ağın, sevgili Ağın,
Çocukluğun geçti, tam gençlik çağın,
Söyle de yapalım, nedir adağın?
Yolların yokuşu düzü mü olur.
Yıldırım der Ağın'ı sevmeyenin,
Ağın'ın derdiyle diz dövmeyenin,
O'nu sevmeyeni yermeyenin,
Tanrı huzurunda yüzü mü olur?
(Niyazi Yıldırım GENÇOSMANOĞLU)
