Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2021 yılına ait “İstatistiklerle Yaşlılar” raporuna göre, yaşlı nüfus olarak kabul edilen 65 ve daha yukarı yaştaki nüfus beş yılda yüzde 24 arttı. Yaşlı nüfus, diğer yaş gruplarındaki nüfusa göre daha yüksek bir hızla artarak 2021’de 8 milyon 245 bin 124 kişi oldu. Birleşmiş Milletler kriterlerine göre, nüfusun yüzde 10’u 65 yaşını aşan ülkeler, “yaşlı toplum” kategorisine girmektedir. Ülkemizde yaşlı nüfusun, toplam nüfus içindeki oranı 2016’da yüzde 8,3 iken, 2021’de yüzde 9,7 oldu. Dolayısı ile Türkiye’nin bu kategorideki ülkeler arasına girmesine binde 3’lük bir fark kalmış oldu. Ülkemizde nüfus bu hız ile yaşlanırsa 2080 yılında her 4 kişiden birinin 65 yaşın üzerinde olacağı açıklanıyor.
Yaşlıların yüzde 64,7’si 65-74, yüzde 27,3’ü 75-84, yüzde 8’i 85 ve daha yukarı yaş grubundadır. Yaşlıların yüzde 44,3’ü erkek, yüzde 55,7’si ise kadınlardan oluşmaktadır. Yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu il, 2021 yılında yüzde 20,1 ile Sinop, en düşük olduğu il ise yüzde 3,5 ile Şırnak’tır. Yaşlı nüfus oranı Şırnak, Mardin, Muş, Siirt, Ağrı, Diyarbakır gibi Doğu ve Güneydoğu illerinde yüzde 3,5-5 arasında iken, Sinop, Kastamonu ve Artvin gibi Karadeniz illerinde yüzde 20 dolayındadır. Nüfus projeksiyonlarına göre, yaşlı nüfus oranının en yüksek olacağı il sayısı 2021 yılında 22 iken, 2025 yılında 33’e çıkacağı tahmin ediliyor.
TÜİK raporuna göre her 4 haneden birinde yaşlı insanımız barınmakta ve 1 milyon 561 bin yaşlımız ise tek başına yaşamaktadır. 65 yaş üzeri erkeklerin yüzde 12’si eşlerini kaybetmiş iken, kadınlarda bu oran yüzde 50’dir. Bu durum kadın yaşlılarımızın ömürlerinin son yıllarında yalnız kaldıklarını ortaya koymaktadır. Yaşam stilinin ise çekirdek aileye ve tek yaşamaya dönüştüğünü görüyoruz. (1)
Rapora göre Türkiye, yaşlı nüfus oranı sıralamasında 167 ülke arasında 68. sırada yer almaktadır. 2021 yılında dünya nüfusunun 7 milyar 831 milyon 718 bin 605 kişi, yaşlı nüfusun ise 764 milyon 321 bin 142 kişi olduğu tahmin ediliyor. En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ülkeler sırasıyla Monako, Japonya, İtalya ve Yunanistan’da yaşlı nüfus oranı yüzde 20’nin üzerine çıktı. (2)
Türkiye nüfusunun yaşlanma sürecinin gelecek 30 yıl içerisinde çok hızlı bir biçimde gerçekleşeceği açıklanmaktadır. Oysa, gelişmiş ülkelerde bu süreç 80-100 gibi bir sürede yaşandığı halde biz bunu 20-30 yıllık kısa bir sürede yaşayacağız. Bu demografik değişim nedeniyle sosyal yapının ve kurumların yeni koşullara hazırlıklı olması öneriliyor. En önemlisi nüfusun yüzde 10’ undan fazlasına sahip bir topluluğun dünyada birçok ülkede olduğu gibi ciddi olarak örgütlenmesinin gerekliliği tartışılıyor.
Kaynakça:
(1) Bülent Sarıoğlu
(2) Fahriye Demirci