İç içe olan 4 daireden ve tunçtan oluşan aynada baykuş tasviri, 12 burcun tasvirleri, insan tasvirleri ve en dıştaki dairede ise Kova Burcu hizasına gelen bir kitabe bulunuyor.
Harput Artuklu Hükümdarlarının sonuncusu olan Nureddin Artukşah’a ait olan ve tılsımlı olduğu sanılan tunç bir aynanın akıbeti ne oldu?
1963 Yılında Turizm ve Tanıtma Bakanlığı yapan Elazığlı Kültür Adamı Nurettin Ardıçoğlu’nun da peşinde olduğu “Tılısımlı Ayna”nın en son Paris’te olduğu sanılıyor. Nurettin Ardçoğlu, 1966 yılında 30. Sayısı yayımlanan Yeni Fırat Dergisi’ndeki yazısında, “Tılısımlı Ayna”dan bahsediyor. Ardıçoğlu, Harput Artuklu Hükümdarlarının sonuncusu olan Nurettin Artukşah’a ait olan tunçtan olan aynanın Paris’te olduğunu belirtti. Aynanın ilk olarak Paris’te Kont Blacas adlı bir koleksiyoncuda olduğunun daha sonra Kont Blacas’ın ölmesiyle aynanın nerede olduğunun bilinmediğini söylüyor.
Ayna hakkında bilgi veren bir kitabın Fransa Milli Kütüphanesi’nde bulunduğunu ifade eden Ardıçoğlu, bu kitapta yer alan Ayna hakkında fotoğraf ve bilgilerin bir kopyasının bir arkadaşı tarafından kendisine ulaştırıldığını söylüyor.
Ardıçoğlu, aynanın bir fotoğrafını bir kitapta gördüğünü belirterek, fotoğraftaki aynayı şöyle tarif eder:
“Göründüğü üzere, iç içe dört daire, bu yüzü dört kısma ayrılmıştır:
İçte, merkezi teşkil eden kısımda, stilize bir baykuş veya fantastik bir kuş tasviri var.
İkinci kısımda, yedi tane büst halinde insan tasviri bulunmaktadır.
Üçüncü kısımda, her biri bir daire içinde, oniki burcun işaretleri işlenmiştir. Merkezdeki baykuşun tam başı hizasında, Hamel (kuzu) burcu bulunmaktadır. Bundan itibaren, sola doğru sırasıyle Sevr (Öküz), Cevza (İkizler), Seretan (Yengeç), Esed (Arslan), Sümbüle (Başak), Mizan (Terazi), Akrep, Kavs (Yay), Cedi (Oğlak), Delv (Kova) ve Hut (Balık) burçları bu kısmı dolduruyordu.
En dışta yani dördüncü kısımda ise, Kova Burcu’nun hizasına gelen yerden başlamak üzere şu kitabe yazılıdır: “İzzül-Mevlâna es-sultan’ül-alem’ül-adil’ül-müeyyed’ül-mansur elmelik ül- müiz nur üd-dünya v’ed-din ebil-fadl Artukşah bin el-Hızır bin İbrahim bin Ebubekir bin Karaarslan bin Davud bin Sağman (Sokman) bin Artuk muin-i Emirül-Mümini”
Kitabede kendisinde, tantanalı unvanlarla (Sultan) olarak bahsedilen Nurettin Artukşah, Artuk Hanedanı’nın atası olan Artuk Bey’in sekizinci kuşakta torunurdur. Kitabede de Artukşah’ın babası ve dedeleri sayılmıştır.”
NURETTİN ARDIÇOĞLU KİMDİR?
Hukukçu, gazeteci, siyaset adamı, milletvekili, bakan (D. 1913, Harput – Ö. 1982, Ankara). Gazi Eğitim Enstitüsü’nü, Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Demokrat Parti’de siyasete atıldı. 1948’de Millet Partisi’ne geçerek genel yönetim kurulu üyesi oldu (1952). MP kapatılınca (1953) Cumhuriyetçi Millet Partisi’nin kuruluşuna katıldı (1954). Bir süre sonra CKMP adını alacak olan bu partinin yayın organları Kudret ve Kuvvet gazetelerinde başyazarlık yaptı. 27 Mayıs sonrasında partisinin temsilcisi olarak Kurucu Meclis üyesi oldu (1961). Elazığ milletvekili seçildi (1961-1969). Turizm ve Tanıtma Bakanlığı yaptı (1963). CHP’ye geçti. Keban Barajı’nın kurulması için büyük çaba gösterdi.
Yeni Fırat Dergisi Ağustos 1966 Sayı 30
Harput’un yeni imar planında, Kurşunlu Cami ve Çınarlı Park önündeki meydan, bu son hükümdara izafetle “Artukşah Meydanı” adını taşımaktadır. (Nurettin ARDIÇOĞLU)
