Son 15 gündür yanı başımız yani komşumuz Suriye’de yaşanan olaylara kilitlendik.
Muhalif güçler rejim güçlerle çatışmaya başladı. Ve bu çatışmalar neticesinde Muhalif Güçler Halep’i ele geçirdi. Halep Türkiye için çok önemli bir yerleşim merkezi. Halep ile tarihi bir birlikteliğimiz mevcut.
Hatta Halep birçok özellikleriyle Harput’la aynı kaderi yaşıyor.
Harput’un Fatihi Belekgazi'nin mezarı da bugün Halep şehrinde bulunmaktadır.
Bunu UNESCO kayda düşüyor.
UNESCO, Tarihi Harput şehrine en çok benzeyen şehrin Halep olduğunu kaydetmiş.
**** **** **** ****
UNESCO’nun resmi internet sitesinde yayınlanan yazıda, iki şehrin birbirine benzeyen kriterlerinden bahsedildi.
Yazıda şunlar kaydedildi:
“Suriye'nin iki büyük şehrinden biri olan Halep, Anadolu'dan Mezopotamya'ya, Akdeniz'den İran'a uzanan ana yolların kavşağında kurulmuştur. Coğrafi konumu nedeniyle Halep kervanlarının uğrak noktalarından biri olmuş ve tarih boyunca birçok devletin işgaline de uğramıştır. Benzer bir durum ise Harput'ta yaşamaktadır. Harput'un coğrafi zenginliği ve korunaklı yüksek konumu nedeniyle birçok devletin ilgi odağı olmuş ve önemli kervan yollarının uğrak noktası haline gelmiştir.”
**** **** **** ****
Her iki yörede bulunan kalelerde birbirine benzemektedir.
“Halep Kalesi çevresinde de benzer bir hendek sistemi Harput Kalesi çevresinde bulunmaktadır. Harput Kalesi de Halep Kalesi gibi bir sur sistemine sahip olup, bu sur etrafında demografik duruma göre uygun mahalleler oluşturulmuştur. Halep'in iç kesimlerine ait camiler, su sarnıçları, zindanlar, evler, işlikler, saray kalıntıları da Harput Kalesi'nde bulunmaktadır.”
Bir tek kale benzerliği yok.
“Harput, XIX. yüzyılda aynı zamanda bir kültür ve ticaret merkezidir. Tıpkı eski Halep Şehri gibi. XIX. yüzyılda Müslümanların büyük bir kısmını oluşturduğu dönemde Harput'ta olduğu gibi Halep de farklı inançlara sahip insanlarla hoşgörü içinde yaşamıştır. Harput'ta kurulan Amerikan, Fransız ve Alman Kolejleri ile aynı faaliyetleri yürüten benzer kolejler Halep şehrinde bulunmakta ve eğitimde ön sıralarda yer almaktadır. Harput, Anadolu döneminin önemli ticaret merkezlerinden biriydi ve ünlü ipek kumaşlar uluslararası ticarette önemli bir rol oynuyordu. Bu durum Halep'te de benzer. Halep'te ticari merkez olarak bulunduğu coğrafyada önemli bir yere sahip olduğu ve ticaret akışına yön verdiği biliniyor.”
**** **** **** ****
Bu benzerlik evlerimizde de görülmektedir.
“Harput ile Halep sivil mimari açısından da benzerlikler göstermektedir. Geleneksel Halep evleri, benzer geleneksel Harput evlerinde de görülen, sokaktan yüksek taş duvarlarla ayrılan iç avlu çevresinde yer almaktadır.
Harput Fatihi Belekgazi iki yöre için çok önemli bir şahsiyettir.
“1123 yılında Belek Gazi'nin Halep'i kale olarak alarak buraya güçlü bir garnizon yerleştirdiği bilinmektedir. Bugün Belekgazi'nin mezarı da Halep şehrinde bulunmaktadır.”
**** **** **** ****
Bu hafta bir konu üzerinde yoğunlaştım.
Aynı kaderi yaşayan iki önemli kent merkezini ortak yanlarını analattım.
Aslında Suriye bizim için çok önemli… Hem ekonomik hem de siyasi…
Olayın bu boyutlarını başka bir yazımızda değerlendirebiliriz. Bu yazıda Halep’in bize olan yakınlığını dile getirdim. Bu yazdıklarım benim değil UNESCO’nun kaydettikleri…
Kim bilir başka daha neler vardır. Bundan sonrasını da akademisyenlere bırakalım.