İKİNCİ BAHAR; ELAZIĞ KENTSEL YENİLEME MODELİ

Hazar Stratejik Araştırmalar Merkezi (HAZARSAM) Başkanı Prof. Dr. Bilal Çoban, ‘’İkinci Bahar Elazığ Kentsel Yenileme Modelimiz hazırlanmadan önce, detaylı bir durum tespiti yapılmıştır. Vatandaşlarımızın tereddütleri, şüpheleri, beklentileri ve talepleri dikkatle sınıflandırılmış ve değerlendirilmiştir. Kentsel Yenilenme Projemizin başarılı olması, vatandaşımızın teveccühü ile doğrudan ilişkilidir’’ dedi. 

‘’ Kentsel Yenileme Projelerinin hayata geçmesinin önünde iki temel engel bulunmaktadır: Birincisi, çok büyük finansman ihtiyacı, ikincisi ise vatandaşa olmayan evin taahhüt edilmesidir. İkinci Bahar Elâzığ Kentsel Yenileme Modeli, tüm gerçekler, avantajlar, dezavantajlar, riskler ve imkânlar değerlendirilerek oluşturulmuştur’’ diyen ÇOBAN, İkinci Bahar Elazığ Kentsel Yenileme Modeli ile ilgili düzenlediği basın toplantısında yaptığı açıklamada, şunları söyledi: ‘’ Elâzığ, bina envanteri, yapılaşma, imar ve gelecek kent vizyonu konularında kritik bir noktada bulunmaktadır. 2020 Sivrice Depreminden önce, son 20 yılda inşa edilen Hilalkent, Çaydaçıra, Cumhuriyet ve Ataşehir Mahalleleri haricinde diğer Merkez mahallelerin deprem dayanımının yetersiz bir yapı stokuna sahip oldukları biliniyordu.

2020 Sivrice Depreminden sonra yıkılan binalar, kaybedilen canlar ve hasarlı binlerce bina ile bu bilgi maalesef teyit edilmiş oldu. 2020 Sivrice Depremi ve 2023 Kahramanmaraş Depremlerinden sonra TOKİ marifetiyle şehrin dört bir yanında uydu kentler oluşturuldu. TOKİ konutları ile vatandaşlar merkezden uzak ancak depreme dayanıklı konut ve yaşam alanlarına yerleştiler. Bu sırada Merkez Mahallelerde kalan ve maalesef çok büyük çoğunluğu deprem dayanımı yetersiz binalar, büyük riskler teşkil etmeye devam etmektedir. Merkez mahallelerin yenilenmesi, Elazığ’ın geleceği anlamında kritik öneme sahiptir. Yenileme sadece bina dönüşümü olarak düşünülmemelidir. Yenileme; başta imar olmak üzere, bina yenilenmesi, yolların yenilenmesi, sosyal donatının yenilenmesi ve en önemlisi şehri bir baştan diğer başa geçecek toplu hafif raylı bir ulaşımın planlanmasıdır. Bütün bunların yapılabilmesi için en temel ve en kritik unsur, maliyet ve finansmandır. Türkiye’de kentsel dönüşüm ve kentsel yenilemenin önündeki en büyük engel finansman gibi görünse de aslında en büyük engel her türlü maddi desteğin Merkezi İdareden beklenmesi alışkanlığıdır. Dünyadaki bütün başarılı ve vizyon kentsel yenilenme projelerinin tamamının kendilerine özgü finansman modellerinin olduğu unutulmamalıdır. İkinci Bahar Elazığ Kentsel Yenileme Modelimiz hazırlanmadan önce, detaylı bir durum tespiti yapılmıştır. Vatandaşlarımızın tereddütleri, şüpheleri, beklentileri ve talepleri dikkatle sınıflandırılmış ve değerlendirilmiştir. Kentsel Yenilenme Projemizin başarılı olması, vatandaşımızın teveccühü ile doğrudan ilişkilidir.

Kentsel Yenileme Projelerinin hayata geçmesinin önünde iki temel engel bulunmaktadır: Birincisi, çok büyük finansman ihtiyacı, ikincisi ise vatandaşa olmayan evin taahhüt edilmesidir. İkinci Bahar Elâzığ Kentsel Yenileme Modeli, tüm gerçekler, avantajlar, dezavantajlar, riskler ve imkânlar değerlendirilerek oluşturulmuştur. İkinci Bahar Elâzığ Kentsel Yenileme Modeli, on üç temel süreçten oluşan özgün bir projedir. Bunları genel olarak şu şekilde ifade etmek mümkündür. Elâzığ Kentsel Yenilenme Modelini Elazığ Belediyesi yürütecektir. Elazığ Belediyesi tarafından, kentsel yenileme alanı alt gruplarında uzmanlaşmış profesyonellerin, kurum ve kuruluşların yer aldığı bir yürütme kurulu oluşturulacak, bu yönetim basını sürekli olarak bilgilendirecek ve vatandaşlarla temasları profesyonel olarak yürütecektir. 

Kentsel yenilenme projeleri, çok disiplinli ve veri havuzu çok büyük olan çalışmalardır. Bu tür çalışmaların defter hesabıyla veya excel tablolarıyla yürütülmesi mümkün değildir. Elâzığ Kentsel Yenilenme Modeli kapsamındaki çalışmaların sağlıklı bir şekilde yürümesi, her türlü belgenin kayıt altında olması, projenin sürdürülebilir olması için mutlaka özel bir yazılım oluşturulacaktır. Elâzığ Kentsel Yenileme Yönetim Kurulu üyelerinden finansman bilgilerine, bütçe yönetiminden hak sahipliği bilgilerine, projelerden sözleşmelere kadar her türlü verinin bulunduğu, aktif olarak kullanılabildiği, analiz ve raporlamaların yapıldığı bir yazılım geliştirilecektir. Bu yazılım sayesinde ilerleyen yıllarda da şehrimiz önemli kazanımlar elde edecektir. 

Elâzığ Kentsel Yenileme Modeline ait özgün bir finansman modeli tasarlanmıştır. Elâzığ Kentsel Yenileme Modelinde, öncelikle şehir merkeziyle ilişkisi kesilmeyecek yeni bir yerleşim bölgesi alanı belirlenmiştir. Kamuya ait olan ve Elâzığ Belediyesinin müracaatıyla alınacak bu arazi 1700 dönüm civarındadır. Bu arazinin planlamasında, yol, cami, park, okul, sağlık, vb. alanlar için 700 dönümü kullanılacak, yapılaşma için 1000 dönüm arazi kalacaktır. 

1000 dönüm arazi üzerine kurulacak Uydu Kent Modeli ile işe başlanacak, URARTU, ARTUKLU, SELÇUKLU, OSMANLI VE GÜNÜMÜZ HARPUT EVLERI MIMARISININ KULLANILDIĞI MÜSTAKIL EVLERDEN OLUŞACAK 10.000 KONUT ÜRETILECEKTIR. Uydu Kent, hem huzurlu bir yaşam alanı olacak, hem de şehirimizin turizm hareketliliğine can katacak lokomotif bir proje olacaktır. 

Bu Proje kapsamında hem kamuya ait yeni yerleşim yeri hem de merkez mahalleler için çok etkin, modern, hakkaniyetli ve şehrin tamamına yeni bir imar yapılacaktır. Şehrin en az 50 yılını temsil edebilecek vizyona ve kabiliyete sahip bu yeni imar planı yapıldıktan sonra, Uydu Kent ve Şehir Yenileme projeleri hayata geçirilecektir. Hem Uydu Kent alanında hem de şehir merkezi yenileme bölgesinde vatandaşların taleplerinin, geleneksel modellerin, modern tasarım kriterlerinin ve teknik doğruların dikkate alındığı projeler hazırlanacaktır. 

Elazığ Kentsel Yenileme Modeli Yürütme Kurulu, şehrin mütahitleri ile masaya oturacak, bu bölgede “Hasılat Paylaşımı Modeli” ile şartları sağlayan özel sektör yüklenicilerine belirlenecek yüzdelik bir kırımla 10.000 müstakil konuttan ve iş yerlerinden oluşan Uydu Kent’in üretimini yaptıracaktır.  

Böylece Elâzığ Belediyesi, üretilecek 10.000 civarında müstakil konutun ve işyerinin, pazarlıktan payına düşen kısmına hiç bir maddi destek vermeden sahip olacaktır. Örneğin, yüzde kırk ile anlaşma sağlanmışsa, yapılacak 10.000 müstakil konut ve işyerinin, 6.000 tanesi, hiç bir bedel ödemeden Elâzığ Belediyesinin kullanımına geçecek, Şehir Merkezinin Yenilenmesi için bütçe elde etmiş olacaktır. 

Projeler ve yaklaşık maliyetler hazırlandıktan sonra Şehir Merkezinin Yenilenmesi projesi etap ve bölgelere ayrılacaktır. Her bir iş paketi için özel sektör davet edilecek ve yeniden hasılat paylaşım oranında anlaşmalar sağlanacak, sözleşmeler yapılacak ve işin en kısa zamanda tamamlanması sağlanacaktır. Konutlar, iş yerleri ve yaşam alanları tamamlandıkça, vatandaşların kullanımına açılacak ve Elâzığ şehir merkezi kentsel yenileme modeli hayata geçmiş olacaktır. 

Elâzığ Belediyesi, Nailbey, Çarşı, Rüstempaşa, İcadiye, Rızaiye, İzzetpaşa mahallelerinde belirleyecekleri alanlardan 6.000 ev alacak ve karşılığında Uydu Kentteki ortalama 200 m2 olan 6.000 müstakil konut ve işyerini hak sahipleri ile bedelsiz takas edecek, hemşerilerimizin yeni müstakil konutlarına yerleşmelerini sağlayacaktır. Eski evlerini Elazığ Belediyesine devreden mahalle sakinleri, hiç bir bedel ödemeden, müstakil villalarında mutlu ve güven içinde oturmaya başlayacaktır.  

Eski evleri devralan Elazığ Belediyesi adına hareket edecek Elazığ Kentsel Yenileme Yönetim Kurulu, şehrimizin  müteahhitleri ile tekrar masaya oturacak, şehir merkezinde yıkılacak 6000 konuttan yeni imar planında belirtilen sayıda, örneğin 3.000 civarında evi yeniden yaptıracak, güneş enerjisi ile enerji problemi çözülmüş, altyapısı, otoparkı, alt geçitleri, çocuk oyun alanları gibi sosyal donatıları tamamlanmış bir şehir merkezi inşa edecektir.   

Hasılat paylaşımından sonra bir kez daha Belediyenin elinde şehir merkezinde 1.500 ev ve işyeri kalacak ve bu evler ve iş yerleri, diğer mahallelerin dönüşümünde sermaye olarak kademeli şekilde kullanılmaya devam edilecektir.  

Böylelikle çok kısa bir zaman içinde, yeni imar planına uygun, tarihi ve kültürel kimliği korunmuş, geleneksel mimari unsurları modern tasarımlarla dengelenmiş, tarihi eserler ve yerel kültürel değerlere saygılı, yenilenebilir enerji ve su tasarrufu öncelenmiş, ticaret ve sosyal alanları oluşturulmuş, ulaşım ve altyapısı tamamlanmış, kamusal alanlar ve yeşil alanların olduğu, yerel esnaf ve işletmelerin düşünüldüğü, depreme ve doğal afetlere dayanıklı, gelenekten güç alıp geleceğe yön veren, ikinci baharını yaşayacak ve yaşatacak bir kent ortamı yaratılmış olunacaktır.  

Sonuçta; 

ELÂZIĞ ve ELAZIĞLILAR KAZANACAK, yapı stoğu tamamen yenilenmiş, yeniden doğunun en güzel, Türkiye’nin en gözde ve depreme dayanıklı bir ili olacak, 

HEMŞERİLERİMİZ KAZANACAK, hiç bir bedel ödemeden ortalama 200 m2 olan geleneksel mimariyle bezenmiş, depreme dayanıklı müstakil evlerine kavuşacaklar,  

YEREL MÜTEAHİTLER KAZANACAK, şehrin parası tekrar şehrimize iş ve istihdam olarak dönmüş olacak, 

ELÂZIĞ BELEDIYESI KAZANACAK, bütçesinden hiç bir harcama yapmadan, Elazığ’ın kentsel yenilemesini tamamlamış olacak, 

BİZLER KAZANACAĞIZ, hemşerilerimizin mutluluğuna ortak olacağız ve şehrimize bir nebze de olsa faydamız olduğu için mutlu ve huzurlu olacağız. HAYDİ BİSMİLLAH…’’