Kıymetli TURAN Gazetesi okurları, Haziran 2023’de Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) 2023 ve 2024 yıllarında Yenilenebilir Enerjinin görünümüne ilişkin yeni bir piyasa güncellemesi yayınladı. Rapor beklediğimiz gibi güneş enerjisinden elektrik üretimini sağlayan fotovoltaik panellerin kullanımının artacağı yönünde.
Raporda, küresel yenilenebilir enerji (güneş, rüzgâr, hidroelektrik, biyokütle, jeotermal, dalga v.d) kapasite ilaveleri, şimdiye kadarki en büyük mutlak artış olan 107 gigawatt (GW) artarak 2023’te 440 GW'ın üzerine çıkacak denilmektedir. Bu, Almanya ve İspanya’nın toplam kurulu güç kapasitesinin toplamından daha fazlasına eşdeğer bir değerdir. Bu benzeri görülmemiş büyüme, genişleyen politika desteği, artan enerji güvenliği endişeleri ve fosil yakıt alternatiflerine karşı rekabet edebilirliğin iyileştirilmesi tarafından yönlendirilmektedir. Bu faktörler, artan faiz oranlarına, daha yüksek yatırım maliyetlerine ve devam eden tedarik zinciri zorluklarına daha ağır basmaktadır.
Hem büyük ölçekli hem de küçük dağıtılmış sistemler dâhil olmak üzere güneş enerjisi kapasitesi, bu yıl küresel yenilenebilir kapasitede öngörülen artışın üçte ikisini oluşturmaktadır. Küresel enerji krizinin neden olduğu yüksek elektrik fiyatlarına yanıt olarak, başta Avrupa olmak üzere birçok ülkedeki hükümetler, sürekli enerji güvenliğini artırabilecek ithal fosil yakıtlara en etkili alternatifler çözümler aradılar. Bu değişen odak noktası, özellikle artan yenilenebilir enerji talebini karşılamak için hızla kurulabilen konut ve ticari sistemler için güneş fotovoltaik (PV)’si için elverişli bir ortam yarattı. Bu PV uygulamaları, bu yılki toplam güneş enerjisi PV dağıtımının yarısını oluşturma yolunda ilerlemektedir ve bu yükseliş aynı dönemde karadaki rüzgârın toplam kurulumundan daha büyük bir değere varacaktır. Yani ilk defa güneş enerjisi kurulum kapasitesi rüzgâr enerjisi kurulum kapasitesini geçecektir.
Yine raporda belirtilen önemli bir mevzu da; geçen yıllardaki Covid-19 kısıtlamalarının ardından Çin’de ertelenen projelerin devreye alınması ile art arda iki yıllık düşüşün ardından, karadaki rüzgâr kapasitesi ilavelerinin, 2023’te %70 artarak tüm zamanların rekoru olan 107 GW'a ulaşacağı tahminidir. Projelerin devreye alınmasını 2022’den 2023’e iten tedarik zinciri zorluklarının bir sonucu olarak Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nde de daha hızlı genişleme beklenmektedir. Öte yandan, Çin dışında yapım aşamasında olan projelerin düşük hacmi nedeniyle açık deniz rüzgâr büyümesinin iki yıl önce elde ettiği rekor büyümeyi yakalamasının da beklenmediği ifade edilmiştir.
Güneş enerjisi ilaveleri 2024’te artmaya devam ederken, rüzgâr genişlemesi için zorluklar devam edecek. Düşen PV modül fiyatları, güneş PV sistemlerinin daha fazla alınması ve büyük ölçekli dağıtım için bir politika baskısı, Çin, Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri ve Hindistan dahil olmak üzere tüm büyük pazarlarda yıllık güneş enerjisi ilavelerini artıracaktır. Buna karşılık, hızlı bir politika uygulaması olmaksızın, 2024’teki küresel kara rüzgârı ilavelerinin 2023 seviyelerine göre yaklaşık %5 oranında düşmesi bekleniyor. Çin’in rüzgâr enerjisi ilaveleri 2024’te artmaya devam edecek olsa da Avrupa’daki satışların yetersiz aboneliği ve bekleyen izin gecikmeleri ile fazlasıyla dengeleneceği ifade edilmektedir. Yeni mevzuat yürürlüğe girdiğinde de Avrupa'daki durumun iyileşmesi bekleniyor. Genel olarak, kümülatif dünya yenilenebilir kapasitesinin 2024’ün sonunda 4.500 GW'ın üzerine çıkacağı ve Çin ile ABD’nin toplam güç kapasitesine eşit olacağı tahmin ediliyor.
En iyi senaryo durumunda, küresel yenilenebilir kapasite ilavelerinin 2024’te ana tahminden neredeyse %20 daha yüksek olan 550 GW seviyelerine ulaşabileceği de raporda belirtilmektedir. Bunun başlıca nedeni, son politikaların ve teşviklerin daha hızlı uygulandığı varsayılarak konut ve ticari PV kurulumlarının daha hızlı konuşlandırılmasıdır. Şebeke ölçeğinde karada rüzgâr ve güneş enerjisi projelerinin olumlu tarafı, çoğunlukla geliştirilmekte olan projelerin izin alma, inşaat ve zamanında şebeke bağlantısına bağlıdır.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin tetiklediği kriz, Avrupa Birliği’nde yenilenebilir enerji dağıtımını hızlandırdı ve bloğu Rusya’dan doğal gaz ithalatına olan bağımlılığını acilen azaltmaya itti. Birçok Avrupa ülkesindeki politika eylemleri, 2023 ve 2024’te AB'deki yenilenebilir kapasite ilavelerine ilişkin tahminimizi savaş öncesine kıyasla %40 yukarı revize etmemize yol açtı. Güneş PV’sindeki hızlı büyüme, AB tahmin revizyonlarının neredeyse dörtte üçünü oluşturan daha olumlu görünümün ana nedenidir. Bu, solar PV’yi mali açıdan daha cazip hale getiren yüksek elektrik fiyatları ve özellikle Almanya, İtalya ve Hollanda olmak üzere önemli AB pazarlarında artan politika desteğinden kaynaklanmaktadır.
Enerji alanında raporları bizler için çok önemli olan IEA’nın ülkemiz için yorumları da şöyledir: Türkiye’nin yenilenebilir enerjideki kurulu gücünün 2024’e kadar 21 bin MW artarak yüzde 49 büyüyeceği öngörülüyor. Türkiye’nin modern ve rekabetçi bir ekonomi oluşturmak için enerji sektörünün sürdürülebilirliğine ve karbon emisyonlarını azaltmaya odaklanması gerektiğini, bu kapsamda, düşük karbonlu bir gelecekte linyit santrallerinin rolünün yeniden düşünülmesi ve yeni hedefler belirlenmesi de tavsiye edilmektedir.
Enerjiniz sürekli yüksek olsun, esen kalınız…