FIRAT ÜNİVERSİTESİNDE BEYİN OKUYAN MODEL GELİŞTİRİLDİ

Elazığ Fırat Üniversitesi Teknoloji Fakültesi 6 danışman öğretim üyesi, 6 öğrenciyle birlikte Türkiye'de ilkler arasında olan beyin okuma sistemi geliştirdi. Geliştirilen bu sistem, özellikle ağır hastalığı bulunan felçliler için umut ışığı olacak. 
Elazığ Fırat Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Adli Bilişim Uzmanı Doç. Dr. Türker Tuncer öncülüğünde 6'sı öğretim üyesi ve 6'sı öğrenci olmak üzere toplamda 12 kişilik ekip, beyin okuma cihazı geliştirildi. Geliştirdikleri cihaz ile yapılan testler sonucunda konuşamayan, felç kaldığı için tepki veremeyen insanların düşünceleri beyne verdiği sinyal alınarak yapay zeka ile düşünceleri tercüme ediliyor. Sistemin yapımından itibaren yapılan deneylerde yüzde 90 başarı oranı yakalayan ekip, cihazı daha da geliştirmeyi planlıyor. 
Geliştirdikleri yöntemle beyin sinyallerini okumayı planladıklarını belirten Adli Bilişim Uzmanı Doç. Dr. Türker Tuncer, “Bunun için 3 adet TUBİTAK projesi geliştirdik. Birinci projemizde insanın düşündüğü cümleleri nasıl tahmin edebiliriz diye beyin sinyal tabanlı bir yöntem geliştirdik. 6 Şubat 2023'te Kahramanmaraş'ta meydana gelen büyük depremlerden sonra da TUBİTAK 1001 önerisi ile bir proje daha geliştirdik. Bu projede deprem kaynaklı stresin nedenini beyin tabanlı analiz etmek istedik. Üçüncü projemiz ise dil tespiti için beyin tabanlı bir model geliştirdik. Biz bu modele düşün ve tercüme et diyoruz. Burada yabancı öğrencilerimiz ve Türk öğrencilerimizden cümleleri düşünmelerini istiyoruz. Bu cümleleri düşündükten sonra beyin sinyallerini kullanarak çevirmek istiyoruz. Bu sistemle birden fazla iş yapılabilir. Öncelikle sağlık alanında kullanabiliriz. Çok derin hastalığı, felç veya hiçbir uzvunu kullanamayan hastalarımız için bu cihazı kullanabiliriz. Bu cihazla birlikte geliştirdiğimiz yapay zeka tabanlı yazılımla da onların düşündüklerini bireylerin anlayabileceği şekilde çevirebiliriz. Ayrıca biz bunu savunma sanayide de kullanmayı düşünüyoruz. Sonuçta savunma sanayide kullanılan ve üretilen cihazlar çok pahalı cihazlardır. Milli muharip uçağımız Kaan ya da milli muharip tankımız Altay'ın sürücüleri var, bu sürücülerin anlık olarak düşündüklerini, streslerini ve sağlık durumlarını otomatik olarak görüntüleyecek bir sistem geliştirmeyi düşünüyoruz. Bunun yanı sıra öğrenme zorluğu yaşayan hastalar için de bu modeli kullanabiliriz. Öğrenme hastalığı yaşayan hastaları tespit ederek neden öğrenme zorluğu öğrendiklerini öğrenebiliriz. Öğrenme zorluğunu da tespit etmek için beyin tabanlı bir harita sunup tıpçılara yardımcı olabilecek bir model sunabiliriz'' dedi. 
Bu sistemi ilk olarak kendilerinin yaptığını dile getiren Doç. Dr. Tuncer, “Biz 20 tane cümle kalıbı ile tasarladık ve bu tasarlanan 20 cümle kalıbını katılımcılara göstererek düşünmelerini istedik ve katılımcılar bu cümleleri düşünürken EEG sinyallerini topladık. Beyin sinyalleri aldıktan sonra bunları yorumlayabilecek bir yapay zeka yöntemi geliştirdik. Geliştirdiğimiz yapay zeka yöntemi ile yüzde 90'ın üzerinde başarılar elde ettik. Bu başarıları elde ettikten sonra da 2023 yılında SCI Science Citiation Index dergisinde yayınımızı çıkardık. Bizden sonra 2023 yıllarının sonuna doğru, fonksiyonel MR kullanarak Nature'de yayın yapıldı. Onların kullandığı fonksiyonel MR, çok pahalı bir cihazken bizim kullandığımız cihaz daha uygun bir cihazdı. Onlar dünyada ses getirdi fakat biz onlardan önce bu sistemi yaptık. Türkiye'de ilk dünya da ise ilklerden geçmektedir. Hedefimiz daha fazla cümle kalıbını düşündürerek insanın, düşündüğü şeyleri tahmin edebilmektir. Bunun için de cihazları biraz daha geliştirmemiz gerekiyor. Bunun yanı sıra topluma katkı sağlamak için disleksi hastalarına, öğrenme zorluğu çekenleri ve stresi girenlerin beyinlerini haritalamak istiyoruz” diye konuştu.