GÜNDEM

ELAZIĞ YABANCI YATIRIMCILARIN DİKKATİNDE!

Yücel ÇAKMAK- Elazığ sanayisi yabancı yatırımcıların da dikkatini çekiyor. Elazığ’da yaptığımız araştırmalarda 5 önemli sanayi ve hizmet işletmesi yabancı sermayenin idaresinde…

Elazığ sanayi tarihi oldukça köklü ve eskiye dayanmaktadır. Elazığ’ın Cumhuriyetten önceki döneme ait sanayisini incelerken ilin geçmişini teşkil eden Harput’un sanayi durumuna bakmak gerekmektedir. Harput, 19.uncu yüzyıl sonlarına kadar hatta 20. Yüzyıl başlarında önemli bir ticaret merkezi olma yanında imalatta, her sınıftan faaliyet gösteren çeşitli meslek kuruluşları şeklinde teşkilatlanmış bir yapıya sahiptir. Ticaret hanları, 850’ye yakın ticarethane, faal ticaret kervanları ve iyi ahlak sahibi esnafıyla tanınmış bulunmaktadır.

Bu dönemde, dokuma ve giyim sanayi ile el sanatları sanayi malları imalı ile ilgili faaliyetler göze çarpmaktadır. Hemen hemen her evde pamuk ipliği yapmaya elverişli çıkrıklar ve yine her evde dokuma kuyuları denilen ev tezgâhları mevcuttur. Öte yandan, debbağcılık (derilerden meşin, sahtiyan, kösele vs.) yapan 30 -35 imalathane mevcut olup bunların tetir, mazı ve nar kabuğu kullanılmak suretiyle meşin ve sahtiyan (tabaklanmış olan cilalı deri, bilhassa keçi derisi) işleri yapıldığı, bilhassa kırmızı olanlarının Rusya’ya ihraç edildiği Elazığ 1. Ekonomi Kurultayı Kitabı’nın sanayi tarihi bölümünde yer almıştır.

Dokuma sanayinde 1900 yıllarındaki küçük çaplı tezgahlarda ipekten çarşaf ve kumaş, pamuk ipliğinden bezler dokunmakta iken bu imalat 1911 yılında Amerika’dan getirilen demirden mamül el ile çalıştırılan tezgahlarla büyük ölçekli hale gelmiş, böylece o günün şartlarına göre bu yeni imalat sistemiyle çalışan Beş Kardeşler (Bugünkü Öğretmenlerevi Karşısı) İpek ve İplik Fabrikası (Bugünkü Çimento Fabrikası Karşısı) adı ile anılan fabrika kurulmuştur.

Cumhuriyet sonrası ise başta iplik ve dokuma sanayisi hızla gelişmektedir. Sırasıyla maden ve krom, şarap, şeker, çimento ve mermer sanayisi hızla gelişmiştir. 1987 yılında Organize Sanayi Bölgesini kurulmasıyla birçok sanayi ürünün imalatına başlandı.

Sanayimiz gelişirken yabancı sermayede gözünü Elazığ’a dikti. Yabancı sermaye ilimizde bulunan büyük ölçekli tesisleri bünyesine katmaya başladı. Yaptığımız araştırma neticesinde Elazığ’da bulunan yabancı sermayeli işletmeler.

ELAZIĞ KAYRA ŞARAP FABRİKASI

Elazığ Şarap Fabrikası 1940 yılında toplanan Bağcılık ve Şarapçılık Kongresinde bağcılığın ve şarap üretiminin geliştirilmesi kararı alınmıştı. Bu karar ile birlikte 1940 ile 1950 yılları arasında Türkiye'nin çeşitli yörelerinde "şarap deneme evleri" kurulmuştu, Elazığ Şarap Deneme evi de bu bağlamda 1942 yılında kuruldu. 1942 yılında 860 bin litre kapasiteye sahip şarap deneme evi 1944 yılında fabrikaya dönüştürüldü.

Alkollü içecek sektöründe Türkiye'nin en büyük kuruluşlarından biri olan Mey|Diageo, Tekel'in alkollü içkiler bölümünün özelleştirilmesiyle 2004 yılında kuruldu. 2006 yılında şirketin %90'ı TPG Texas Pacific Group'a satıldı.

 

ELAZIĞ ÇİMENTO FABRİKASI

Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgeleri’nin çimento ihtiyacını karşılamak amacıyla 1954 yılında Türkiye Çimento Sanayi T.A.Ş. Türkiye Emlak Kredi Bankası, Krupp Firması ve özel kişilerin ortaklığı ile kurulan Elazığ Altınova Çimento Sanayi T.A.Ş.; 21 Eylül 2006 tarihinden itibaren Çimentaş Grup bünyesinde faaliyet göstermektedir.

Ege Bölgesi'nin ilk özel çimento şirketi olarak İzmir'de kurulan Çimentaş, 5 kıta ve 18 ülkede faaliyet göstermekte olan sektöründe Dünya'nın önemli grupların arasında yer alan Cementir Holding tarafından 2001 tarihinde satın alındı.

Cementir Holding S.A. bir yatırım şirketi olarak Lüksemburg'da kurulmuş olup, %58.50'si Caltagirone Grubu'na ait, %41.50'si de halka açık durumdaki Cementir-Cementerie Del Tirreno S.p.A tarafından kontrol edilmektedir.

COCA-COLA İÇECEK A.Ş.

Dünyanın en büyük içecek şirketlerinden Coca-Cola, 57,535 milyar dolar ile yedinci sıraya yerleşiyor.

Anadolu Grubu’nun ana hissedarı olduğu Türkiye, Orta Doğu, Orta Asya ve Pakistan’da 10 ülkede toplam 26 fabrika ve 8.500’e yakın çalışanıyla faaliyet gösteren Coca-Cola İçecek, Elâzığ’da da dolum tesisi bulunuyor.

BANVİT A.Ş. ELAZIĞ KESİMHANESİ

Bandırma Vitaminli Yem Sanayi ve Ticaret AŞ veya kısaca Banvit, 1968 yılında Bandırma'da yem üreticisi olarak faaliyete başlayan Türk şirketidir. Yem üretiminin yanı sıra et, balık ve yumurta satışı da yapmaktadır. Mayıs 2017'de %79,48'lik hissesi Brezilya merkezli BRF ile Katar Yatırım Otoritesi ortaklığına devredildi.

ISS FACİLİTİES

Elazığ Fethi Sekin Şehir Hastanesi’nin temizlik, güvenlik ve halk ilişkiler kısımlarının hizmetlerini yüklenmiştir. Türkiye’nin en büyük hastane yönetim şirketi Rönesans İşletme Hizmetleri’ni satın alan Danimarkalı ISS 1901 yılında kuruldu. 30’dan fazla ülkede faaliyet gösteren ISS, 500 bine yakın çalışana sahip. Bu istihdam sayısıyla ISS, Avrupa’nın 3’üncü, dünyanın 4’üncü en büyük işvereni konumunda. 60 bini aşkın kurumsal müşteriye hizmet veren ISS, temizlik, güvenlik, teknik bakım, catering, bitki bakımı ve haşere kontrolü ile destek hizmetleri sunuyor.

ISS Türkiye’de, 4 binden fazla müşteriye, 5 bin noktada hizmet sunuyor. Küresel cirosu 69 milyar Danimarka Kronu (96 milyar TL) olan ISS’nin hisseleri Nasdaq ve Kopenhag Borsası’nda işlem görüyor. Şirketin en büyük hissedarı ise yüzde 17’lik payla LEGO oyuncaklarının sahibi olan Danimarkalı Kirkbi Invest. Şirkete ayrıca ABD’li Blackrock ve Vulcan Value Partners, İngiliz Longview Partners Limited gibi dev fonlar da ortak. Danimarkalı firmanın Türkiye birimi olan ISS Tesis Yönetim Hizmetleri Ticaret A.Ş.'nin bir kısmının Lüksemburg merkezli bir fon tarafından satın alındı.

Lüksemburg’daki şirketin Türkiye’de birçok şirkette payı bulunan yatırım fonu Actera Grubu’nun olduğu belirtildi. Actera Grubu, son yıllarda adından sıkça söz ettiren bir firma.