Tarih boyunca köprüler önemini korumuştur. Uzun süre tarih sahnesinde yer alan medeniyetler yaptıkları yol ve köprüler ile ticareti geliştirdiği gibi farklı toplumlara da ulaşabilmiştir. Ancak savaşlarda ilk ele geçirilmek istenen yerlerden biri de köprüler olmuştur.
Köprüler, tarih boyunca günümüze kadar önemini korurken, dilimizde de köprü ile ilgili deyimler sık sık kullanılır. Bunların birkaç tanesini söylersek; Köprü başını tutmak, köprüleri atmak, sırat köprüsünden geçmek, gönül köprüleri kurmak, köprünün altında çok sular geçti gibi.
Bir önceki ‘Elazığ ve Köprüler’ başlıklı yazımda, Elazığ’ın etrafı sularla çevrili olduğu için hangi yöne giderseniz, gittiğiniz bölgenin vatandaşlarının öncelikli taleplerinden biri de köprü olduğunu göreceksiniz diye belirtmiştim.
Bu haftaki köşe yazımda da Baskil’in özellikle Fırat Sahili köylerinin yaşadıkları ulaşım sorununa değinmek istiyorum.
Baskil, Fırat Nehri’nin; kuzeybatıda Saklıkapı Kanyonlarından, Kömürhan Köprüsünün güneyindeki köylere kadar 120 km’lik kıyı şeridi bulunmaktadır. İlçemizi bir yay gibi çeviren Fırat Nehri üzerinde eskiden köylüler ‘’kelekle’’ karşıya geçerken, üzerinde Karakaya Barajı yapılması ile birlikte Fırat Nehri göl özelliğine döndüğünden artık karşıya geçişler ancak tekne ve feribot gibi taşıtlar ile gerçekleşebilmektedir.
Elazığ ve Malatya illeri arasında bulunan ve şehirlerarası yolları bağlayan Kömürhan Köprüsü, ilçenin güneybatısında yakın çevredeki köylülerin ulaşımı için rahatlık sağlamaktadır. Ancak ilçenin kuzeybatısında yer alan büyük köylerimiz için Akuşağı, Kumlutarla, Suyatağı, Bilaluşağı, Höyük… gibi onlarca köy, yüzlerce mezrada yaşayan vatandaşlar araçla 30 km yakınındaki Malatya’ya gidebilmeleri için 100 km uzaklıkta bulunan Kömürhan Köprüsüne oradan da 50 km daha yol giderek toplam 150 km yol ile ancak Malatya’ya varabilmektedirler.
Kömürhan Köprüsü’nün dışında bir de feribot taşımacılığı yapılmaktadır. Tüm sahil köylerimizin ortasında bulunan İmikuşağı köyünde feribot iskelesi bulunmaktadır. Düzenli bir şekilde Malatya- Battalgazi ilçesine feribot seferleri düzenlenmektedir. Malatya Büyükşehir Belediyesinin işlettiği feribot, kısmen köylüleri rahatlatmaktadır. İmikuşağı Şehit Fethi Sekin Feribot iskelesi sağlıksız, bakımsız, doğru dürüst bir tesisin ve işletmenin olmaması şikâyetlerin artmasına sebep oldu. Rüzgârlı ve yağışlı havalarda feribot seferlerinin olmaması, saatlerce feribot sırasında bekleme, feribot arızası, son seferin akşam saat 17 de olması gibi nice sorunlar... Ancak bu, yakın zamanda Malatya Büyükşehir Belediyesinin talepleri ile Ulaştırma Bakanlığında çıkan ödenekle feribot iskelesinin daha güzel bir hale getirileceği haberini almamız elbette hepimizi sevindirdi. Burayla ilgili üzücü bir bilgi; bundan 21 yıl önce, Baskil Kaymakamlığına ait yük ve yolcu taşıyan feribot 29 Ağustos 2002 yılında Karakaya Baraj Gölü üzerinde İmikuşağı İskelesinden Batalgazi ilçesi iskelesine giderken alabora olarak batması sonucu 13 vatandaşımız hayatını kaybetmişti. Bu talihsiz ve üzücü kaza yıllarca sahil köylerimizde büyük bir travma yaratmıştır.
Diğer bir köprümüz de Fırat Demiryolu Köprüsü’dür. Bir ayağı Baskil’in Gemici köyünde diğer ayağı Malatya’da olan Türkiye’nin en uzun demiryolu köprüsü unvanına sahip Fırat Demiryolu Köprüsü de bu çevrenin ulaşımı kısmen kolaylaştırmaktadır. 1986 yılında tamamlanan ve 2 bin 30 metre uzunluğundaki bu demiryolu doğu ve güneydoğuyu, Adana’ya, Ankara’ya, İstanbul’a bağlayan önemli bir konumda bulunmaktadır. Baskil merkez ve Fırat Sahil köyleri de her gün belli saatlerde olan yolcu trenlerinden faydalanmaktadır. Fırat Demiryolu köprüsü üzerine 2010 ve 2011 yıllara arasında Malatya Baskilliler Derneğinin girişimi ile Malatya Valiliğinin Ulaştırma Bakanlığına verdiği projede iki katlı köprü projesi yer almaktaydı. Projede demiryolu köprüsünün çelik konstrüksiyonun üzerine kaplama yapılarak üst katını karayolu geçişine uygun hale getirilmesi planlanmıştı. Bu çalışma köylüleri heyecanlandırsa da, köylüler demiryolu köprüsünün karayolu araçlarının geçebileceği şekilde düzenlenerek, trenlerin olmadığı saatlerde kontrollü bir şekilde karayoluna kullanılmasına da razıydılar ancak her iki proje gerçekleşmedi.
Bir diğer köprü projesi de kanyonların olduğu, Fırat nehrinin daraldığı yerde bu yöre halk arasında ‘’Kelekli Boğazı’’ olarak söylenen bölgede yapılacak köprünün hem Baskil’in hem de Keban’ın köylerini rahatça Malatya’ya ulaşmalarını sağlayacaktı. Kelekli Boğazı üzerinde köprü yapılması için çok çaba sarf eden Emekli Milli Eğitim Müfettişi Resul Oğraş hocamız oldu. Ancak bu boğazda karayolu köprüsü olmadı ama Sivas- Elazığ hızlı tren projesinin yolu burada geçmektedir.
Şimdi Baskil Merkez ile Elazığ yolunun tek gidiş geliş olduğuna, diğer köy yollarının durumuna değinmeden bu yazıyı okuyanlar neden hep Malatya’ya varılmak ve Malatya ile karayolu ulaşımının rahat ve sağlıklı olması gerektiğini düşünebilirler. Baskil, Elazığ’ın bir ilçesi ancak hep varılmak istenen hedef Malatya. Bir taraftan Kömürhan Köprüsü ile karayolu, Fırat Demiryolu Köprüsü ile demiryolu ulaşımı, İmikuşağı Feribot İskelesi ile göl üzerinde feribot ulaşımı olduğu halde istenilen yakınlıkta, saatte, düzeyde olmaması sorun oluşturmaktadır.
Malatya’da yüz binin üzerinde Baskilli yaşamaktadır. Kayısı üreticileri için kayısı pazarı Malatya olduğu için burayı yakında takip etmeleri gerekmektedir. Malatya’daki Baskillilerin çoğu kayısı üreticisi olduğundan, Baskil’de bulunan kayısı bahçelerinin bakımı için kimi zaman günlük, kimi zaman hafta sonları, kimi zamanda hafta içi genellikle tarım makinaları ile gidip gelmek zorunda kalmaktadır. Yazın kayısı sezonunda bu hareketlilik daha çok artmaktadır. Malatyalı siyasetçilerin Baskil ile ulaşımı kolaylaştırmanın, köprüler üzerine köprü kurmanın, Baskilli üreticilerin daha rahat Malatya’ya gelmelerinin, kazançlarını burada yatırıma geçirmenin çözümlerini haklı olarak aradıklarını görüyoruz. Malatya’da ikamet eden Baskilli hemşerilerimizde en kısa ve en hızlı bir şekilde ilçelerine ve köylerine gidip gelmelerinin hesabını yapmaktadırlar.
Baskil’in Fırat Sahil Bölgesi’nde bulunan en uygun yerde yapılacak bir köprü ya da Fırat Demiryolu köprüsü üzerinde düşünülen karayolu köprüsü projesinin tekrar gözden geçirilerek kısa bir zaman diliminde hayata geçirilmesi elzemdir. Malatya’da yaşayan ve çiftçilikle uğraşan hemşerilerimizi rahatlattığı gibi Baskil merkezden de sahil bölgesine giden yollardan en uygunun ıslah edilmesi ya da yeni ve kısa bir yolun açılması çalışmasının yapılması durumunda Elazığ bağlantısının kolaylaşacağı aşikârdır. Elazığ’ın tarımda en üretken ilçelerinden biri olan Baskil’i ve tüm kayısı üreticileri için Elazığ’da Kayısı Pazarı’nın kurulması ve çiftçilerin bir yere bağlı kalmadan daha kolay ulaşımın sağlanabildiği, alternatif bir pazarın rahatlığı içindeki Baskilliler bu sefer daha keyifle ‘’Kömürhan Köprüsü Harput’a Bakar’’ türküsünü söyleyeceklerdir.