Artan enflasyon ve yaşanan ekonomik kriz gıda fiyatlarındaki artışı da beraberinde getiriyor, özellikle temel gıda ürünlerinde yapılan zamlar vatandaşı geçim sıkıntısına düşürdü…
Milyonlarca vatandaş açlık sınırında yaşamını devam ettirmeye çalışırken temel gıda ürünleri haricinde her ürüne zam gelmeye devam ediyor. 2023’e sayılı günler kala, asgari ücrete yapılacak zammın gölgesinde büyük fiyat artışları yaşanıyor…
Ülkemizde gıda ürünlerindeki fiyat artışları nedeniyle yaşanan geçim sıkıntısı gün geçtikçe büyüyor. Sürekli zamlanan gıda fiyatları uzun süredir enflasyonun üzerinde seyrediyor. Bu nedenle her yıl başında yapılan asgari ücret artışı, gıda fiyatlarındaki yüksek zamların gerisinde kalıyor. Şeker, sebze ve meyve, süt ürünleri, bakliyat çeşitleri ve daha birçok temel besin ürünlerinde rekor zamlar görülmeye devam ediyor. Son bir yıl içinde gelen rekor zamlar mutfakları yangın yerine çevirirken soğuk havaların tam anlamıyla gelmesiyle vatandaşlar dertli dertli düşünüyor. Ülkemizde hemen hemen her ürünün fiyatında yüzde 100'ün üzerinde zam yaşandı.
GAZETENİZ TURAN ZAM ŞAMPİYONLARINI SİZİN İÇİN DERLEDİ…
Ülkemizde, 2022 yılında en çok zam temel gıda ürünlerinde yaşandı. Son zamlar ile beraber temel besin ürünlerine erişim gün geçtikçe zorlaştı. 2022 yılında zam şampiyonu %633 zam oranıyla şeker olurken, sıralama şöyle devam etti; %259 Karabiber, %257 Elma, %211 Pirinç, %169 Domates, %169 Bulgur, %162 Süt, %161 Patates, %155 Yoğurt, %150 Tereyağı, %145 Taze fasulye, %132 Kaşar peyniri, %127 Meyve Suyu, %126 Makarna, %104 Un, %100 Ekmek ve tahıllar, %96 Sıvı yağ.
ZAM ŞAMPİYONU ŞEKER!
2022 yılının zam şampiyonu %633 zam oranıyla şeker olurken, ülkemizde şeker fiyatlarındaki sorunlar devam edecek gibi duruyor. Ziraat Mühendisleri Odası'na göre yanlış tarım politikaları nedeniyle Türkiye'de şeker fiyatları sürekli artıyor, üretim ise azalıyor. Artan fiyatların diğer nedenleri olarak yüksek girdi maliyetleri ve kotalı üretim gösteriliyor. Ülkemizde Şeker pancarı ekim alanları 2002 yılında 3,7 milyon dekar iken 2022’de 3,3 milyon dekara geriledi. 2002-2003 yılında 3 bin 982 ton olan şeker ithalatı, 2019-2020 döneminde 70 kattan fazla artarak 283 bin 662 tona çıktı. Artan girdi fiyatları nedeniyle sözleşmeli şeker pancarı üreticisi sayısı 93 bine kadar düştü. TÜİK verilerine göre 2020 yılında 21 milyon ton üretim ise kuraklığın da etkisiyle 2021 yılında yüzde 15,3 azalarak 19,5 milyon tona geriledi. 2001 yılında çıkarılan Şeker Yasası ile şeker üreticilerine getirilen kota uygulaması nedeniyle ise üretici istediği zaman istediği miktarda üretim yapamıyor.
PEYNİR FİYATI, ET FİYATLARIYLA YARIŞIYOR…
Bazı gıda ürünlerinde yaşanan fiyat artışları ise sık sık gündeme geliyor. Son dönemlerde adı zamlarla en fazla anılan gıda ürünü kaşar peynir oldu. Kaşar peynirinin fiyatı neredeyse etle yarışıyor. Kuşbaşı etin kilosu 150 liraya satılırken, kaşarın kilosu bazı marketlerde 200 liraya kadar çıkmış durumda. Süte yüzde 162 oranında zam gelirken, makarna ve süt ürünlerine gelen yüksek zamlarda da gözle görülen bir artış söz konusu oldu.
BAKRİYAT ÜRÜNLERİNİN FİYATLAR RAFLARDA KATLANIYOR!
Bakliyat ürünlerinin üreticiler de değil de market raflarında katlanıyor olması da ayrıca dikkat çekiyor. Kırmızı mercimek, yeşil mercimek, kuru fasulye ve pirinç fiyatları günden güne değil de saatten saate yükseliyor. 2022 Ocak’ta 5,95 liraya satılan bulgur, şimdilerde 17,90-29,90 lira arasında satışa sunuluyor. Bu durum bakliyat fiyatlarının ortalama 2,5 kat zamlandığı gerçeğini gözler önüne seriyor. Öte yandan Türk mutfağında en fazla kullanılan ürün olan pirincin fiyatı ise son bir yılda yüzde 211 oranında zamlandı.
VATANDAŞ SADECE MAKÛL SEVİYEDE ASGARİ ÜCRET ZAMMI GÖRMEK İSTİYOR!
Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun ilk toplantısı 7 Aralık günü sona erdi. Komisyon, yeni yılda uygulanacak asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında 7 Aralık günü Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda saat 14:00'te toplanmıştı. İlk toplantı ardından "Asgari ücret ne kadar olacak" sorusuna yanıt çıkmadı ancak ilk rakamlar verildi. Bakanlık, işçi ve işveren temsilerinden oluşan heyet tarafından gerçekleştirilen görüşmede işçi kesimi açlık sınırının üzerinde bir asgari ücret zammı ve gelir vergisi diliminin düzeltilmesini isterken; işveren kesimi ise 'enflasyon artı refah payı' teklif ediyor.
Asgari ücret toplantısı için işçi, işveren ve hükümeti temsil eden 5'er kişiden oluşan 15 kişilik komisyon ilk toplantısını gerçekleştirdi. İkinci toplantı 14 Aralık tarihinde gerçekleştirilecek.
ACABA ASGARİ ÜCRET NE KADAR OLACAK?
Asgari ücret tespit komisyonu görüşmeleri işçinin ‘zam artı vergi dilimi' talebi, işverenin ‘enflasyon artı refah payı' teklifiyle başladı.
Türk-İş Başkanı Ergün Atalay, asgari ücret pazarlığını açlık sınırı olan 7 bin 785 liradan başlatacaklarını açıkladı. Bu açıklamayla, Türk-İş’in yüzde 41,5 ve altındaki bir zam oranını kabul etmeyeceği kesinleşti.
Türk-İş’in 8 bin TL (yüzde 45,5), 8 bin 250 TL (yüzde 50) ya da 8 bin 500 TL (yüzde 54,5) gibi teklifleri değerlendirmeye alması bekleniyor.
İŞVERENLERİN TEKLİFİ 7 BİN 500 DÜZEYİNDE…
Pazarlık masasında işveren temsilcilerinin 6 aylık enflasyon artı 10-15 puan refah payı formülünü gündeme getirmeleri bekleniyor.
Bu da TÜFE+15 refah payıyla bile zam teklifinin yüzde 30-35 civarında kalacağını, işverenin en fazla 7 bin 425 TL gibi bir rakamda pazarlık yürüteceğini gösteriyor.
Ancak bu yıl asgari ücreti pazarlık masasından çok seçim atmosferinin belirleyeceği ifade ediliyor.
ASGARİ ÜCRET BEKLENTİSİ 7 BİN 845 LİRA!
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada; 2023 Yılında Geçerli Olacak Asgari Ücreti Belirleme Çalışmaları Kapsamında başlatılan araştırma sonuçları açıklandı.
Açıklamada, ‘’İşçi ya da işveren olmayan çeşitli mesleklerden vatandaşların oluşturduğu kamuoyunun 2023 yılı asgari ücreti için ortak beklentisi 7 bin 845 lira oldu” denildi.
ASGARİ ÜCRET NASIL BELİRLENİYOR?
Asgari ücreti, yasa gereği işçi, işveren ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor. Komisyon, yeni asgari ücreti belirleme çalışmaları kapsamında teamül üzerine aralık ayında dört kez toplanıyor.
Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın, çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor. Asgari ücret zammı ile ilgili gözler 14 Aralık’ta yapılacak ikinci toplantıya çevrildi.