2023 Genel Seçimleri ile Cumhurbaşkanlığı seçim sonuçlarını analiz ettiğimizde, tek bir cümle ile özetlemek gerekirse, bu seçimin kazananı Ata İttifak’ının Cumhurbaşkanı adayı Sinan Oğan ve ittifak listelerinden seçime giren küçük partiler ile 21 yıla rağmen hala ayakta kalan ve 2018 seçimlerine göre oy oranı 7 puan düşmüş olsa bile Ak Parti iktidarı oldu.
2023 Genel Seçimleri kesin olmayan sonuçlarına göre öne çıkan önemli tespitlerimizi şu şekilde sıralayabiliriz.
· Emekliler için vaat edilen 15 bin liralık bayram ikramiyesi ile depremzedeler için dile getirilen bedava ev sözünü insanlar her nedense önemsemediler. Yıllardır ülkenin gündeminde olan işsizlik, parasızlık ve hayat pahalılığı gibi ekonomik sorunların yerine “Milliyetçilik” olgusu öne çıktı.
· Anket şirketlerinin Kılıçdaroğlu’nun birinci turda zafer kazanacağı söylem ve tahminlerinin tersine Erdoğan birinci turu yaklaşık 2.5 milyon oy farkı ile önde bitirdi. Ancak iddia edilenin aksine her ikisi de seçimi ilk turda kazanamadılar.
· Kılıçdaroğlu en çok oyu sırasıyla Tunceli, Şırnak, Hakkâri, Diyarbakır ve Batman’da alırken, Erdoğan Bayburt, Gümüşhane, Rize, Yozgat ve Çankırı’ da rekor kırdı.
· MHP anket şirketlerini yanıltarak yüzde 10.4 oranı ile dördüncü parti oldu. 50 vekil çıkardı.
· Gelecek, Deva, Saadet ve Demokrat Parti’nin CHP’ne ne ölçüde katkı sağladıkları tartışılırken, bu partilerin CHP listelerinden seçime katılmaları yalnızca kendilerine yaradı. Böylece Deva 15, Gelecek 11, Saadet 10 ve Demokrat Parti 3 milletvekili kazanarak bu ittifaktan kazançlı çıktılar. Mustafa Sarıgül dahil bu 40 vekilin ayrılması ile CHP’nin milletvekili sayısı 129’a düşecek. Oysa 2018 seçimlerinde bu sayı 146 idi.
· Aynı şekilde Cumhur İttifakından Erbakan’ın YRP’si 5 ve Hüdapar 4 milletvekili ile toplam 327 milletvekili meclise sokarak avantaj sağladılar.
· Emek ve Özgürlük İttifakı sayesinde Türkiye İşçi Partisi 4 milletvekili çıkardı.
· 14 Mayıs seçimleri öncesinde araştırma yayınlayan firmaların yanıldığını görüyoruz.
· 50 bini aşkın kişinin hayatını kaybettiği deprem bölgesinde en çok oyu Cumhur İttifakı ve Erdoğan aldı. Bu bölgeden 58 milletvekili çıkardı. Adana, Hatay ve Diyarbakır dışında AKP önde çıktı.
· 6’lı masa krizine kadar bir ara oyu yüzde 15-17 bandına ulaştığı iddia edilen İyi Parti MHP’nin yaklaşık 1 puan altında kaldı.
· Cumhur İttifakı’nın bileşenlerinden BBP’nin oyu yüzde 1’lerde kaldı. Parti lideri Mustafa Destici seçilemedi.
· TBMM’deki kadın vekil sayısı 103’den bu seçimle 123’e çıktı.
· Bu seçimde geçersiz oy sayısı 1 milyon 363 bin 143 ile rekor kırdı.
· Elazığ seçiminde seçmen, ülke genel siyasetinin dışında yerel bir tercih yapmayarak şehre yıllardır iş ve aş yaratmaya çalışan ve bağımsız aday olan Yasemin Açık’a milletvekilliği kazandırmayarak başarısız oldu ve sınıfta kaldı.
Seçimde bunlar yaşanırken, bu yılın tamamında 659 milyar lira olması öngörülen bütçe açığı yılın daha ilk 4 aylık döneminde 382 milyar lirayı aşarak rekor kırdı. Seçim öncesi verilen sözler ve yapılan hesapsız harcamalar bütçe açığını adeta patlattı. Yıl sonunda bütçe açığının 1 trilyon liranın çok üzerinde olması bekleniyor. Bir yandan oluşan bütçe açığı ve diğer yandan büyüyen cari açık riski ekonomimizi çok zor ve tehlikeli bir konuma getirecek gibi gözüküyor.